Page 278 - Dinh Dưỡng Cận Đại
P. 278
e. Di truyền (20)
Trong đó nguyên nhân béo trệ và ít hoạt động thể lực giữ vai trò chủ đạo.
3.2. P h â n lo ạ i V Ũ B m ạ c h , lo ạ n tă n g lip id h u y ế t
Tăng cholesterol huyết thể nhẹ: tại Hoa Kỳ có khá nhiều bệnh nhân vữa mạch,
loạn tăng lipid huyết thể nhẹ, có nồng độ LDL-cholesterol từ 130 - 150 mg/dl (giới
hạn ngưỡng của thể nặng) chủ yếu do béo trệ đã làm tăng LDL huyết thanh. Ngoài
ra còn một sô" nguyên nhân khác đã đưỢc trình bày ở trên.
Tăng cholesterol huyết thể vừa: đưỢc phân thành 2 loại tuỳ thuộc nồng độ
triglycerid, 150-199 mg/dl thể vừa nhẹ, và 200-500 mg/dl thể vừa cao. Sự tăng
triglycerid huyết phần lớn thể hiện ở nồng độ VLDL.
Nồng độ hạt tiểu phần LDL nhỏ và đậm đặc: một đặc tính khác của vữa mạch,
loạn tăng lipid huyết là ở kích thước các hạt tiểu phần LDL không bình thường, đặc
biệt là các hạt nhỏ LDL không bình thường (20). Các hạt nhỏ LDL thường xuâ"t
hiện ở bệnh nhân sớm bị bệnh tim mạch vành (CHD). Chúng gây vữa mạch cao hơn
thể LDL có kích thước bình thường.
Nồng độ HDL-cholesterol thấp: có sự liên quan chặt chẽ giữa tăng triglycerid,
các hạt tiểu phần LDL nhỏ (small LDL particles) và HDL-cholesterol thâ"p (20).
Khảo sát dịch tễ học đã xác định có sự liên quan nghịch giữa thấp LDL-cholesterol
và nguy cơ bệnh tim mạch vành (CHD) (21).
Theo dõi ở người béo trệ và ít hoạt động thể lực đã làm tăng sự đề kháng
insulin, là triệu chứng chung của bệnh nhân có mức thấp HDL cholesterol và khẩu
phần cho các bệnh nhân này là giảm lượng chất béo và tăng thành phần glucid,
giảm hút thuốc lá sẽ làm giảm HDL huyết thanh (22). Cuốĩ cùng là tính đa dạng
của di truyền đã dẫn tới 50% sự thay đổi khác nhau về mức HDL-cholesterol huyết
thanh trong cộng đồng dân cư do các yếu tô" di truyền đã gây nồng độ HDL huyết
thanh thấp. Như vậy nồng độ HDL cholesterol thấp thường là một nguyên nhân
của triệu chứng vữa mạch, loạn tăng lipid huyết và khi bệnh nhân trở thành đề
kháng insulin, ảnh hưởng di truyền đối với sự chuyển hóa HDL sẽ tăng lên.
3.3. Đ iể u trị vữ a m ạ c h , lo ạ n tă n g lip id h u y ế t
Chiến lược trong điều trị vữa mạch, loạn tăng lipid huyết, dựa trên cơ sở khắc
phục rối loạn chuyển hóa trạng thái kháng insulin thường xuất hiện ở bệnh nhân bị
loạn tăng lipid huyết. Trong trường hỢp đô"i tượng bệnh nhân bị vữa mạch, loạn
tăng lipid huyết nặng có sự tác động của yếu tô" di truyền, biện pháp điều trị cần
tập trung trực tiếp vào hai trọng điểm:
a. Giảm sự đề kháng insulin và khi cần thiết
b. Điều trị trực tiếp, điểu hoà khắc phục sự rô"i loạn lipoprotein trong vữa mạch,
loạn tăng lipid huyết.
270
