Page 260 - Dinh Dưỡng Cận Đại

4. Dinh dưdng trong bệnh ruột non không hấp thu gluten
"Bệnh không hấp thu Gluten tại ruột non" còn được gọi là bệnh "spru" là triệu
chứng lớp màng nhày ở ruột non bị tổn thương do tác động của gluten, là protein
của lua mỳ, mạch (3, 4). Gluten là phần chiết hoà tan trong cồn của lúa mỳ, mạch
được gọi là gliadin (5). Sự rô'i loạn hấp thu gluten thường xảy ra ngay từ khi trẻ còn
nhỏ và triệu chứng có thể tồn tại khi tới tuổi già. Kết quả dễ trỏ thành viêm tại
màng nhầy (mucose) có thể nhanh trong một vài tiếng hoặc kéo dài nhiều tháng. Sự
tổn thương trong ruột non do gluten có thể trở nên trầm trọng do lympho bào gây
thâm nhiễm biểu mô không chỉ diện tích trong ruột non bị tổn thương mà lượng
enzym của màng nhày cũng bị suy giảm về số lượng. Cộng đồng dân cư Bắc Âu,
Anh, thường bị rối loạn gluten nhiểu hơn so vái cộng đồng châu Á, Triệu chứng của
bệnh rốì loạn ruột non do kém hấp thu gluten rất khác nhau, thường phụ thuộc vào
tuổi, thồi gian mắc bệnh, có được điều trị kịp thời không và diện tích, chiều dài, của
đoạn ruột non bị tổn thương.
Triệu chứng lâm sàng thể hiện rõ nhất là ỉa chảy, giảm cân, đầy hơi, căng bụng
và uể oải, mệt mỏi đưỢc giới thiệu tại bảng 5.3

Bảng 5.3. Triệu chứng lâm sàng do rối loạn hấp thu gluten trong bệnh ruột non

TT Triệu chứng Kiểm tra cơ thể
1 ỉa chảy Giảm cân nặng
2 Nôn mửa Kém tăng trưỏng

3 Bị kích thích Bụng căng
4 Đau vùng bụng Đoạn cuối ruột già

5 Đầy hơi
Dinh dưỡng, điều trị bệnh rối loạn hấp thu gluten ở ruột non, cần phải thường
xuyên loại tất cả thức ăn trong khẩu phần có chứa gluten và sử dụng các khẩu
phần chế biến sẵn không có gluten (6). M ặt khác do bị rốì loạn hấp thu gluten, bệnh
nhân còn có thể bị suy dinh dưỡng, nếu cần phải bổ sung thêm các yếu tố dinh
dưỡng (7).
5. Khẩu phần thực nghiệm tại Viện Dinh dưõng (1989 - 1991) sử dụng quả gấc,
dầu gấc cung cấp lượng beta caroten cao và alpha tocopherol trong điều trị bệnh
viêm loét dạ dày - ruột
Giá trị của carotenoid, beta caroten (tiền sinh tô" A) trong dầu gấc đã được thử
nghiệm và xác định tại khá nhiều công trình của nhiều tác giả trong phòng và điều
trị bệnh tim mạch, ung thư như ung thư gan, phổi, thực quản, dạ dày, vú, tuyến
tiền liệt, vữa xơ động mạch, bảo vệ phóng xạ... (8, 9). M ặt khác ngoài giá trị tăng
cường thể lực, vitamin A và beta caroten đã được thử nghiệm trong điều trị các quá
trình hoạt động sinh lý trong cơ thể bao gồm phát triển bào thai, đáp ứng miễn
dịch, tăng sinh trưỏng tinh trùng, tăng thị lực,thính và vị giác, tăng sự lốn mạnh
trưởng thành (10) và điều trị bệnh nhân HIV (James Allen Olson 1999) (1). Năm
1989 - 1991 Phan Thị Kim cùng nhiều cộng sự Viện Dinh dưõng đã phối hỢp với

252