Page 255 - Dinh Dưỡng Cận Đại

Tóm lại: tùy thuộc vào đối tượng nam hoặc nữ vận động viên nhu cầu nhiệt
lượng của khẩu phần cần đảm bảo cân đối từ 60 - 65% là gluxit. 25% là lipit và 10 -
15% là protein có chất lượng cao. Với một sô" đốì tượng đặc thù có nhu cầu đảm bảo
nhiệt lượng cao hơn và lượng khẩu phần tăng thêm phải đảm bảo từ 70 - 75% là
gluxit và protein không quá 10%.

B. MỘT SỐ THÀNH PHẦN DINH DƯỠNG CẦN Bổ SUNG TRONG THI ĐẤU
1. Creatine (Cr)

Căn cứ vào nhiều kết quả nghiên cứu thử nghiệm của nhiều tác giả đã nhận
thấy trong thời gian luyện tập chuẩn bị thi đâ"u, trước 1 tháng nếu đưỢc sử dụng
mỗi ngày 3g creatine sẽ tránh đưỢc tình trạng suy kiệt tiêu hao glycogen dự trữ (4).
Trước khi thi đấu nếu đưỢc bô sung thêm đường glucose sẽ giữ được ổn định nồng độ
glucose trong máu và ngừa đưỢc giảm glucose huyết tại hệ thống thần kinh trung
ương. Dung dịch glucose cần được bổ sung cách quãng làm nhiều lần, với một lượng
nhỏ để phòng sự giảm glucose huyết và cạn kiệt lượng dự trữ glycogen trong gan.

2. Cân bằng nước và châ't điện ly trong hoạt động thể thao

Trong luyện tập và thi đấu thể thao, nước giữ vị trí điều hoà hệ thống thân
nhiệt, tim mạch và chuyển hóa chất trong cơ thể. Sự chuyên hóa nưốc trong cơ thê
không tách ròi với quá trình cân bằng khoáng chất. Sự luân chuyển nước (water
shiíts) giữa không gian nội bào và ngoại bào thường kèm theo sự di chuyển Na^, K^,
Mg'^^ và ion Cl.
Thoát mồ hôi thường kéo theo sự tổn thất châ"t điện ly (5). Mặt khác sự rối loạn
nưốc và cân bằng chất điện ly không chỉ xảy ra trong thi đấu mà cả trong thời gian
luyện tập. Cũng cần chú ý tới một số môn thể thao đòi hỏi sự tổn thất nhiệt cao và
m ất nhiều nưóc (chạy cự ly dài có thể mất tới 2,0 đến 2,8 lít/giò, 6-8% trọng lượng cơ
thể) (6) và gây tổn thất 5,7% lượng Na'" và c r nhưng lượng Mg^"^ và K"' chỉ tổn thất
1% (7).

Nưốc lạnh (6-12°C) khi vào cơ thể sẽ giảm nhiệt độ cơ thể nhanh hơn so với
nước ấm (8), do đó trước khi thi đấu 10-15 phút có thể sử dụng 100-200ml hoặc 400-
500ml nưốc đưỢc bổ sung 50 - lOOg/1 đường gluxit (glucose).

3. Sự cân bằng chuyển hóa sắt (Fe)

Sự cân bằng chuyển hóa sắt đã được nhiều tác giả nghiên cứu trong luyện tập
và thi đấu thể thao. Đã xác định có tình trạng thiếu sắt, thiếu máu đốì với nữ vận
động viên (40-80%) và nam vận động viên (8-58%) thường dẫn đên giảm khả năng
luyện tập và thi đấu thể thao. Nồng độ hemoglobin thấp và thể tích huyết tương tăng
sẽ pha loãng tế bào hồng cầu và gây trạng thái thiếu máu giả nên gây cạn kiệt dự trữ
sắt trong cơ thể. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu sắt là do lượng ăn vào
thường không đủ và do cường độ luyện tập cao đã tăng sự thải trừ sắt ra khỏi cơ thể.
Cần chú ý bổ sung lượng sắt cho dù cơ thể vận động viên không có dấu hiệu thiếu
máu. Thực phẩm chứa nhiều sắt là thịt gia cầm, gia súc có màu đỏ, cá, hải sản, đậu
đỗ và dung dịch nước giàu vitamin c để tăng lượng hấp thu sắt trong cơ thể.

247