Page 265 - Dinh Dưỡng Cận Đại

hoá nhiễm acid với bệnh nhân suy thận. Nồng độ phốt phát trong huyết tương giảm
có thể dẫn đến sự giảm bài tiết acid và làm nặng thêm sự chuyển hoá nhiễm acid
của trạng thái tăng urê huyết.

2.7. C h u y ể n h o á n it ơ v à lư ợ n g p r o te ìn tro n g k h ẩ u p h ầ n
Ngay từ đầu năm 1900 có nhiều thử nghiệm lâm sàng xác định protein khẩu
phần đã làm tăng thêm các triệu chứng lâm sàng của bệnh nhận suy thận (10).
Khẩu phần không đảm bảo đủ nhiệt lượng có thể bị nhiễm acid nhiễm bệnh có
hàm lượng natri thấp hoặc bài tiết quá nhiều glucocorticoid, có thể làm tăng sự bài
tiết nitơ urê vối bệnh nhân bị suy thận. Sự chuyển hoá nhiễm acid sẽ giảm có ý
nghĩa acid amin nhánh (branched-amino acids) trong huyết tương và bắp thịt, đồng
thời tăng sự oxy hoá acid amin valin và lơxin. cần hạn chế lượng protein trong
khẩu phần để phòng nitơ urê trong máu cao trên 35,7 mmol/L và giói hạn thoả
đáng phải dưới < 25 mmol/L (11).

2.8. N h u c ẩ u n ă n g lu ợ n g
Vói người bị suy thận nhu cầu năng lượng khẩu phần không khác nhiều so với
người bình thường, nhưng có khuynh hướng giảm khi có triệu chứng chán ăn và
GFR bất ngờ giảm dưới 25 miyphút. Do đó suy dinh dưỡng thiếu nhiệt lượng thường
gặp ở bệnh nhân bị suy thận mạn tính. Với bệnh nhân suy thận, xây dựng khẩu
phần có nhiệt lượng cao nhằm tăng khả năng sử dụng hết sô" lượng protein có trong
khẩu phần (35 Kcal/kg TLCT ngày). Vối người trên 60 tuổi nhiệt lượng khẩu phần
cần là 30 Kcal/kg TLCT ngày. Với bệnh nhân có cường độ lao động cao cần được
tăng thêm (12).

2.9. C h u y ế n h o á lip id
Bệnh nhân suy thận mạn tính thường có đặc điểm chung là sự chuyển hoá lipid
không bình thường, đặc biệt vối đối tượng bị triệu chứng tổn thương hư thận
(nephrotic syndrome) (13). Triệu chứng hư thận được thể hiện bằng albumin niệu
giảm albumin trong máu, có lượng cao cholesterol huyết thanh và bị phù ỏ các dạng
khác nhau.
Triệu chứng tăng lipid máu týp IV với nồng độ thấp lipoprotein có tỷ trọng cao
là trạng thái chung của bệnh nhân bị urê huyết mạn tính và với bệnh nhân duy trì
giữ được trạng thái thẩm tách máu (14).
Ngoài biện pháp dùng thuốc tác động giảm tăng lipid trong máu như clohbrat,
carnitin, lovastatin... rất cần hạn chế giảm lượng acid béo no trong khẩu phần và
thực hiện luyện tập hoạt động thể lực hàng ngày với những đối tượng lao động
hành chính ngồi một chỗ (15).

2.10. R ố i lo ạ n tro n g c h u y ể n h o á g lu c id

Sự rối loạn chuyển hoá hấp thu glucose trong bệnh thận mạn tính đưỢc đặc
trưng bởi sự rốì loạn dung nạp glucose, làm chậm trễ sự đáp ứng glucose tới
insulin, tăng insulin huyết và tăng glucagon huyết (16). Một sô" công trình thử

257