Page 13 - Dinh Dưỡng Cận Đại

Ngoài ra có một sô" động vật có nhu cầu đôi vối chất dinh dưõng này mà vối
động vật khác lại không có nhu cầu như: acid amin arginin cần cho mèo và chim,
hoặc vitamin c cần cho ngưòi và chuột lang, do không tự tổng hỢp đưỢc trong cơ
thể. Với các nhóm động vật khác, cơ thể tự tổng hỢp đưỢc (4, 5).

3. Nhu cầu cần thiết có điểu kiện

Synderman (1984) (6) khi khảo sát nhu cầu dinh dưỡng đã nhận thấy: trong
thời gian thai nghén để nuôi trẻ trong bào thai, người mẹ cần cystin và tyrosin để
giữ đưỢc huyết tương luôn ỏ mức ổn định, vì cystin và tyrosin là hai acid amin cần
thiết cho trẻ không bị đẻ non. Và cũng không chỉ trẻ sơ sinh, trong một số trường
hỢp bệnh lý, rối loạn do di truyền, hoặc tâm thần cũng cần hai acid amin trên, do cơ
thể không tổng hỢp thoả mãn nhu cầu của cơ thể. Do đó các nhà dinh dưõng đã coi
cystin và tyrosin là hai acid amin cần thiết có điều kiện vối trẻ trong bào thai (6).
Mc Cormick (7) (1993) trong khảo sát đã nhận thấy trẻ sơ sinh do thiếu các
men để kéo dài và khử bão hoà (desaturation) các acid béo linoleic, alpha, a-
linolenic là tiền thân của các eicosanoid và màng phospho lipid tế bào, do đó cũng
đưỢc xem là chất dinh dưỡng cần thiết có điều kiện.

Hoppel c. (1993) (8) trong khảo sát trên trẻ em đã nhận thấy có nhu cầu
carnitin và taurin cho sự ổn định cân bằng azot và phát triển của tế bào tiểu não
và võng mạc trẻ em; và được xem là chất dinh dưỡng cần thiết có điều kiện
(conditionally essential nutrient) trong khi đó đối vối người lốn không thật cần
thiết (8, 9, 10). Mc Cormick còn nhận thấy trong khuyết tật về di truyền do cơ thể
không tổng hỢp đủ carnitin (7) đã gây viêm cơ (myopathies) và có thể phục hồi
được bằng bổ sung carnitin vào khẩu phần. Do đó năm 1986 (11) Rudman D và
Feller A đã để xuất 3 chỉ tiêu để xác định các chất dinh dưỡng cần thiết có điều
kiện khi:
— Giảm chất dinh dưỡng đó trong huyết tương dưới mức bình thường.

— Xuất hiện các dấu hiệu rối loạn chức năng chuyển hoá trong cơ thể.
— Sẽ khắc phục đưỢc trạng thái rối loạn các chức năng khi đưỢc bổ sung chất
dinh dưỡng đó vào khẩu phần ăn.

Ngoài ra khuyết tậ t về gen đã hạn chế sự biến đổi chuyển hoá vitamin thành
dạng coenzym và dẫn đến tình trạng thiếu vi chất trầm trọng do rốì loạn trong
hấp thu sử dụng biotin, Bi2, folate, niacin, pyridoxin, và thiam in (Mudd SH. Adv.
N utr. Re 1982 4: 1-34). Để khắc phục sự thiếu hụt trên cần bổ sung lượng các
vitam in cao hơn nhu cầu khuyến cáo. Trong 1 sô" bệnh di truyền như viêm da đầu
chi (acrodermatitis) bệnh ruột non (entheropathica) do sự rô"i loạn hấp thu kẽm,
cần phải bổ sung lượng kẽm gấp 4 lần so vối nhu cầu.

Với một sô" đốì tượng có khuyết tật về gen như không tổng hỢp đủ carnitin sẽ
gây bệnh về cơ (myopathies) và có thể được khắc phục bằng bô xung carnitin. Còn
khuyết tật gen trong tổng hỢp tetrahydro biopterin đồng yếu tô" (coíactor) của men
thuỷ phân acid amin thơm (hydroxylase) đã gây phenylketo niệu và làm r ô 'i loạn

13