Page 192 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

Với bệnh lý của cơ quan tạo máu, bệnh suy tủy xương dẫn tới giảm hay

mất chức năng tạo máu, do xơ hoá, nhiễm độc, ung thư.

Thiếu máu do thiếu nguyên liệu tạo máu: thiếu sắt, thiếu protein, thiếu

vitamin B12 và acid folic. Thiếu sắt và protein là những nguyên nhân gặp

nhiêu nhất ở PNCT miền núi. Mặc dù có nhiêu chương trình can thiệp bổ sung

sát, nhưng do còn thiếu kiến thức hiểu biết, nên thái độ và thực hành trưóc việc

uống viên sắt và ăn bồi dưỡng khi mang thai chưa được tốt. Bởi vậy, tỷ lệ PNCT

người dân tộc miền núi uống viên sắt đầy đủ, đúng cách còn chưa cao (mới chỉ

đạt từ 60 đến 85%).

Thiếu máu do chảy máu, mất máu gặp trong chửa đẻ nhiều và nhiễm kí

sinh trùng, là nguyên nhân đáng kế với PNCT ở miền núi. Bệnh Sốt rét tuy

không còn xảy ra thành dịch với phạm vị rộng lớn, nhưng vẫn còn xuất hiện,

cùng với tình trạng nhiễm giun móc chưa được kiểm soát, có ảnh hưởng không

nhỏ tới thiếu máu ở một bộ phận PNCT dân tộc miến núi. Đồng thời vẫn còn

một bộ phận phụ nữ sinh đẻ tại nhà, thiếu sự giúp đỡ của cán bộ y tế (tỷ lệ đẻ

tại nhà của các bà mẹ dân tộc Thái: 95,11%, Mưòng: 94,76%). Do đó nguy cơ

chảy máu và mất máu khi sinh đẻ của phụ nữ dân tộc thiểu số ở vùng sâu vùng

xa cũng đáng được quan tâm.

Thiếu máu do thiếu protein ở PNCT không chỉ là thiếu protein đơn thuần,

mà thường kèm theo thiếu sát, acid folic, vitamin và các yếu tố vi lượng khác

Khi thiếu protein sẽ ảnh hưởng đến tốc độ hình thành và phân chia hệ thống

tạo máu, dẫn tói thiếu máu.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn tối thiếu protein là do chê độ ăn nghèo protein,

thói quen ăn kiêng ở PNCT. Cũng có thế do cơ địa hấp thu kém, hoặc có viêm

loét dạ dày ruột mạn tính, cản trở hấp thu các chất dinh dưông và hấp thu sắt.

Đặc điểm thiếu máu do thiếu protein là tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu

năng lượng trường diễn, gầy yếu... Kết quả cuối cùng là thiếu máu nhược sắc,

hàm lượng protein máu giảm, albumin giảm.

1.5. Biểu hiện của thiếu máu ở phụ nữ có thai

Trên lăm sàng, sự TMTS là trạng thái tiếm ẩn, có thể diễn ra lâu dài trước

khi thiếu máu thực sự xuất hiện bởi giảm số lượng HC và hàm lượng HGB,

ngay cả khi đã có thiếu máu ở giai đoạn đầu các triệu chứng lâm sàng củng

thường nghèo nàn, chỉ khi lượng HGB giảm rõ rệt làm giảm khả năng vận

chuyển oxy tối các tổ chức mới gây ra các triệu chứng thực thể.

Bảng 13. Dấu hiệu lâm sàng chủ yếu của thiếu máu ở PNCT :

- Mệt mỏi, ân ngủ không ngon. - Gấy yếu, tăng cân ít hơn binh thường.

- Hoa mát, chóng mặt, ù tai. - Thai nhi cử động nhiều.

- Khó thở hoặc đau tức ngực. - Hay cứng bụng vi tử cung co bóp.

- Da xanh, niêm mac nhơt. - Thai chậm phát triển, suy dinh dưỡng.

9 9 •

192