Page 190 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

do khẩu phần ăn hàng ngày cung cấp khi có uo'ng kèm vitamin c, hoặc sắt được

bô sung vào trước bữa ăn 30 phút.

Sắt được hấp thu vào cơ thể qua 2 giai đoạn:

- (1) Giai đoạn hấp thu qua niêm mạc ruột, chỉ có sắt dạng ferrous (Fe++)>

bởi vậy mọi thức ăn chứa sắt cần được tách ra khỏi chất liên hợp, sau đó

oxy hóa khử nhờ HC1 dạ dày (acid clohydric), để chuyển sắt từ Fe+++ thành

F e .

- (2) Giai đoạn sắt đi vào máu và các tổ chức, Fe++ lại được oxy hóa thành

Fe+++ (ferric), nhò xúc tác bởi men endooxydase, sau đó ferric gắn vài protein

thành transferrin đế vào máu và vận chuyển tới các mô của cơ thể.

Sắt trong thực phẩm nguồn gốc động vật dễ hấp thu hơn sắt nguồn gốc

thực vật, vì sắt tồn tại dưới dạng Fe++ trong hem. sắt có trong thịt, cá hấp thu

tốt hơn 4 lần sắt có trong ngũ cốc và rau, củ, quả...

Trong cơ thể người bình thường cũng như ở PNCT, sắt được sử dụng theo

chu kỳ khép kín, quá trình tạo HC cần sử dụng sắt từ 3 nguồn: (1) nguồn sắt

được phóng thích từ quá trình tan máu sinh lý (nguồn chính), (2) nguồn sắt dự

trữ và (3) nguồn sắt được hấp thu ở ruột non từ bên ngoài đưa vào. Với PNCT

nếu TMTS do nguồn (2) cạn kiệt, nguồn (3) nghèo nàn, thì nguồn (1) của mẹ, sẽ

bị chuyến hầu hết sang cho tạo máu và phát triển của thai nhi. Bơi vậy càng

làm cho tình trạng TMTS của mẹ trầm trọng thêm.

Đối với thai nhi, đặc điểm hấp thu sắt của thai phải đạt được theo nhu cầu

đê phát triển, bất chấp sự tương ứng vái sắt dự trữ của người mẹ. sắt được

chuyển nhượng thẳng qua bánh rau, từ transferrin của người mẹ, với cơ chế vận

chuyển dựa vào độ đậm đặc của sắt dự trữ ỏ bánh rau. 2/3 lượng sắt của thai

nhi được chứa trong hemoglobin, tê bào... Còn lại 1/3 lượng sắt được dự trữ

trong gan dưỏi dạng ferritin, đế sử dụng trong năm đầu của đòi sống đứa trẻ.

Khi sắt dự trữ của người mẹ cạn kiệt sẽ làm giảm thiểu lượng sắt dự trữ của

thai nhi, đó là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến trẻ bị thiếu máu ngay trong

những tháng đầu sau đẻ.

Hàng ngày có dưới lmg sắt bị đào thải, một nửa qua dịch mật cùng các tế

bào đường tiêu hóa theo phân ra ngoài. Phần khác mất qua nưốc tiểu, tê bào

bong từ da, niêm mạc và tóc. ở PNCT, trong suốt thời gian mang thai đến khi

đẻ và nuôi con bú, tổng lượng sắt tiêu hao trung bình là 530 đến 970mg, trong

đó sắt cung cấp cho thai phát triển (200 - 370mg), sắt chứa trong rau thai (130 -

170mg), sắt trong mất máu khi đẻ (100 - 250mg) và sắt bài tiết qua sữa nuôi

con bú (100 - 180mg).

1.3. Thiếu máu thiếu sắt ở phụ nữ có thai

Vì phần lớn sắt dự trữ của cơ thể được liên hợp trong hemoglobin, nên

TMTS là kết quả khi sắt dự trữ trỏ nên cạn kiệt.

1 9 0