Page 113 - Chăm Sóc Sức Khoẻ Bằng Y Học Cổ Truyền

phì khí. Càng về sau chỉ thấy vị trí bệnh không
chính xác, và cho rằng can tích trước tiên là do khí
trệ không thư thái, nên gọi là bỉ khí, tạng tỳ sưng
to và có thê lan ra rất rộng nên gọi là phì khí. Đặc
biệt về phương diện chứng trạng, nhưng người bị
bệnh gan sưng to thường có cảm giác mệt mỏi,
chân tay teo, ăn uỗng kém, hình thể tiêu xấu, bệnh
lâu ngày không khỏi thường sinh chứng vàng da,
cô trướng, tỳ sưng to là một loại “ngược mẫu” nhân
khi mệt mỏi phát sinh sốt rét.

13. Can chưóc:

Là tên bệnh. Theo “Kim quĩ yếu lược”: Can
chước người ta có cảm giác đầy ỏ trực trên, lúc đầu
thấy đắng miệng, thích uống nước nóng, dùng bì
toàn phúc hoa để trị. Đây là trường hợp can tạng
khí huyết uất trệ, bệnh ỏ một chỗ không di chuyển,
phải dùng phép hạ khí tán kết, hoạt huyết, thông
lạc đê chữa. Triệu chứng về sau không rõ, không
thê chẩn đoán là can bệnh được. Cũng có khả năng
trước tiên do can hàn khí trệ, ảnh hưởng đến tâm,
phế khí.

14. Can khái, can trướng, can thủy, can tê, can ngược
Đều là tên bệnh dược đề cập đến trong “Nội
kinh” và “Kim quĩ yếu lược”. Những triệu chứng
như ho, bụng đầy, trướng, phù, đau tê, sốt rét xuất
hiện ở người có bệnh gan. Đó là thói quen của

114