Page 115 - Chăm Sóc Sức Khoẻ Bằng Y Học Cổ Truyền

vững triệu chứng chính và phương pháp chẩn đoán
chủ yếu mới có thể điều trị bệnh can tốt hơn.
Các triệu chứng chính của bệnh can:
Hiếp thống: Là triệu chứng thường gặp trong
bệnh can nhưng cũng gặp ở các bệnh khác, đó là
căn cứ để chẩn đoán bệnh can hoặc các tạng có liên
quan. Vì can mạch phân bô" ở vùng hạ sườn và 2
bên hông nên ngoại tà thất tình thương can, khí
trệ, ứ ngưng đều có thể gây nên hiếp thống vì vậy
“Cổ kim y giám” đã nói: “Người bị hiếp thống thì
kinh nguyệt âm can cũng bị bệnh”. Nhưng hiếp
thông không phải hoàn toàn do bệnh can, mà trong
phong hàn, đàm thấp cũng thấy xuất hiện, hiếp
thống, trong bệnh can hay gặp hơn, vì khí uất, tình
chí không thư thái, hay cáu gắt dễ làm cho can khí
không điều đạt kinh lạc trở trệ. Trước khi thấy đau
thường thấy đầy trưống, lúc đau lúc không rồi tăng
dần. Điều trị cũng không ngoài phép sơ can lý khí.
Đau lâu làm ảnh hưởng đến phần huyết, huyết
theo khí mà trệ lại, đau như kim châm hoặc có
cảm giác nóng ở bên trong, lúc này điều trị cần
phải vừa lý khí gia thêm các vị hoạt huyết, thanh
huyết.' Hiếp thổng phần lớn thuộc thực chứng, rất
ít hư chứng. Những trường hợp dinh huyết hư hoặc
dùng những vị thuốc hương táo thái quá cũng có
thể chuyển thực thành hư triệu chứng là đau âm ỉ,
không lúc nào dừng, người mệt mỏi, đầu váng, mắt

116