Page 118 - Chăm Sóc Sức Khoẻ Bằng Y Học Cổ Truyền

cho nhu nhuận. Ngược lại nếu có phong dương
phiếm động phải dùng thuổíc tư thận dưỡng âm.
Miệng đắng: can nhiệt, dịch mật tiết ra nhiều
thì thường thấy chứng khô miệng, đắng miệng
kèm theo, nhưng kinh đỏm có nhiệt cũng có xuất
hiện dấu hiệu trên. Vì vậy mà không thấy chứng
bệnh ỏ can thì trị bệnh 0 đỏm.
Hay cáu gắt: Tính tình khô khan hay cáu gắt,
không tự kiềm chế thường thấy ở chứng can khí,
can hỏa. Nội kinh nói: “Can khí thực tắc nộ” (can
khí thực tất hay cáu gắt). Nguyên nhân là can
thích điều đạt nên uất sẽ bị kích thích hay đi
ngang (hoàng nghịch) làm mất sự điều hòa của
can, hay gây cáu gắt. Ngược lại nếu cáu gắt giận
dữ nhiều lại ảnh hưởng đến can.
Mai bạch khí: Trong họng mặc dù không có dị
dạng nhưng thường cảm thấy như vật gì cản trỏ.
Không làm cản trơ việc ăn uổng. Cá biệt có đầy tức
ngực sườn, thơ hụt hơi, gọi là “Mai hạch khí”.
Nguyên nhân là do can khí không thư thái, ảnh
hưởng đến vị khí, khí trệ đàm nhưng gây nên cảm
giác lạ: Điều trị nên phương hướng khai uất, can
vị, đồng trị.
Sán khí: Kinh mạch can đi đến tiền âm, vì khí
trệ nên tinh hoàn sưng đau gọi là “sán khí”. Tương
Trọng Cảnh nói: “Trị sán trước tiên trị khí” ý nói là
phải sơ lợi can khí. Nếu người bị hàn âm mang
không ấm hoặc người bị nhiệt tiểu tiện ngắn đỏ,

119