Page 112 - Chăm Sóc Sức Khoẻ Bằng Y Học Cổ Truyền

rụt, phiền táo, chân tay teo, có xu thê thoát.

Theo định nghĩa của “Trung y học đại từ điển”
can quyết là: “Can trướng gây nên quyết”. Nguyên
nhân gây bệnh thường do âm hư can vượng gây
nên, làm cho người bệnh dễ cáu gắt, khi mừng vui
tay chân lạnh ngắt, nôn mửa xây xẩm mặt mày,
tựa chứng kinh giản và bất tỉnh nhân sự. Trong
điều trị phải an thần, tức phong, sơ can, giải uất.

11. Can thực:

Danh từ bệnh lý, phàm can hàn, can nhiệt, can
khí... không thuộc vào những trường hợp hư chứng
thì đều được gọi là can thực. Như “nội kinh” nói
“can khí thực tắc nội”, “can thực tất hai bên hạ
sườn đau lan xuống vùng hông và hay cáu giận".
Điều đó đã được xác minh trên lâm sàng rất rõ.

12. Can tích:
Là tên bệnh, là một trong năm loại tích của
ngũ tạng, gan to và sờ thấy được. Nạn kinh nói
“Can tích là phí khí dưới hạ sườn trái, có hình thể,
bệnh lâu ngày không khỏi gây ho, nóng rét”, về
sau lấy đó làm căn cứ. Người ta cho rằng “Nạn
kinh” cũng nói về tỳ 'tích như sau: “Tỳ tích là bỉ
khí, nằm ở vị quản, bụng trướng bệnh lâu ngày
không khỏi chân tay teo nhỏ, sinh chứng hoàng
đản, ăn uống kém. Hai danh từ phì khí và bỉ khí
nên đổi cho nhau tức là can tích là bỉ khí tỳ tích là

113