Page 109 - Chăm Sóc Sức Khoẻ Bằng Y Học Cổ Truyền

mỏi ngại lao động người khó chịu sợ hãi, tứ chi
không ấm, mạch trầm tê mà trì. Đa phần bệnh
tiến triển chậm. Can dương hư về mặt sinh lý do
can dương bất túc biểu hiện cơ năng suy nhược
thuộc chứng hư hàn. Điều trị hư hàn cần phải bổ
“thể” gia thêm thuốc ôn dưỡng khác với trường hợp
do cảm thụ hàn tà phải dùng các thuốc tân ôn
không dương. Đó là nguyên tắc điều trị, đôi với các
tạng khác cũng như vậy. Nếu đem can dương hư
và can hàn gộp lại làm một thì sẽ ảnh hương đến
kết quả điều trị.

9. Can uất:
Là danh từ bệnh lý và cũng là tên bệnh. Chỉ
khí huyết của can không có khả năng điều đạt.
Trước tiên là nói đến khí uất, khí uất do tình chí
uất kết gây nên ảnh hương đến huyết, huyết bị trở
trệ không lưu thông tạo thành huyết uất. Biểu
hiện của khí uất, tinh thần, không vui, ý chí ngày
càng mất đi, ngực sườn đầy tức, ăn uông kém. Nếu
do huyết uất hông sườn đau như cắt cơ bắp ngày
càng teo, ỏ phụ nữ kinh nguyệt không đều... Can
khí uất kết thường tương phản với chứng can khí
chứng can khí, là do tác dụng thái quá, hoặc sơ tiết
thái quá gây nên tình trạng hoành nghịch.
Còn chứng can khí uất kết là do tác dụng bất
cập, không có khả năng sơ tiết biểu hiện tính tiêu
trầm. Đồng thời can khí thường gây nên tình trạng

110