Page 86 - Các Đại Công Thần Trong Lich Sử Việt Nam

Các đại công thẩn trang lịch sử Việt Nam 87

đầu, đến đây cũng được xác định lại cụ thể, là niềm hứng khỏi, là
ý thúx; sắc bén trước nhiệm vụ đối với đất nước, đúng y như cảm
hứng của anh hùng:
Sinh bình đởm khí luân khuân tại,
Giải đảo đông phong phú nhất thi.

(Chí khí dũng lược lúc bình sinh hãy còn hăng hái,
Muốn quật ngã gió đông mà ngâm lên một bài thơ).
Như vậy, nền tảng của sự thống nhất giữa hai con người
trong thơ Trần Quang Khải chính là sức mạnh và yêu cầu thường
trực về sự vững mạnh của xã tắc giang sơn; nhờ có nó người ta
nhận thúc được rằng mình vẫn còn và tất yếu phải còn nguyên
“đởm khí” - dồi dào sức trẻ. Cũng nhờ có nó, mặt khác, người ta
lại cảm thấy cái hạnh phúc đuọc sống và quên bẵng rằng mình
đang sống, nghĩa là đuọc thoải mái đắm mình theo nhịp trôi chảy
của thời gian, để rồi đôi khi nhìn lại mà bỗng thốt giật mình.

Sự thống nhất giữa người thơ và anh hùng trong thơ Trần
Quang Khải còn là sự thống nhất giữa hai bình diện khác
nhau của cùng một con người Việt Nam ở thời đại Lý - Trần;
con người biết mê mải vui say trong nhiều niềm vui của cuộc
sống đang lên, và ngược lại, cũng biết tự cảnh giác với mọi
dam mê vô ích, để nhân sức mạnh của mình lên mà tỉnh táo
chống trả vói mọi kẻ thù đang dòm ngó sơn hà xã tắc.
Con ngưòi đó, ngay trước khi bước vào giấc ngủ cũng đã
mở to con mắt: “đề phòng” dõi nhìn về những miền biên giới
thân yêu:
Nam vọng lang yên vô phục khởi,
Đồi nhiên nhất tháp, mộng thiên an.
(Trông về Nam khói lửa không còn tái diễn,
Trên giường nằm ngủ yên tâm trong giấc mộng).
{Phúc Hung viên)