Page 83 - Các Đại Công Thần Trong Lich Sử Việt Nam

84 Tú sách 'Việt Nam - đất nuúc, con người'

Ông quan đầu triều, Trần Quang Khải đã ra sức chèo chống về nội
trị, ngoại giao, đua vưong triều Trần vuọt qua nhiều thử thách,
nhất là những cuộc đấu trí mệt nhọc, căng thẳng với đám sứ giả
Nguyên Mông. Những bài thơ ông làm trong các dịp này cũng
giống như những bài thơ tiếp sứ của Trần Nhân Tông và nhiều
người khác, có cái mềm mỏng, nhún nhuờng về lời lẽ, nó là một
sách lược nhất quán trong quan hệ nhiều đời giữa nước ta với các
đế chế phuơng Bắc vốn luôn luôn tự thị vào cái “lớn”, cái “khỏe”
của mình:

Khẩu hàm uy phúc quân bao biếm,
Thân bội an nguy quốc trọng khinh.
Câm chúc tứ hiền quân phiếm ái,
Hảo vi noãn dực Việt thuxmg sinh.

(Miệng nói lời oai phúc thay vua mà khen chê,
Thân mang theo sự an nguy quan hệ đến việc lón nhỏ của
nước nhà.
Dám xin cầu chúc bốn vị sứ giả hiền tài có lòng yêu
thương rộng lớn,
Ra sức che chở cho con dân nước Việt).
{Tống Bắc sứ Sài Trang Khanh, Lý Chấn Ván đảng).

Nhưng hết sức mềm mỏng đấy - và có thể không kém
thân tình nữa kia đấy - mà vẫn giữ được hiên ngang cứng cỏi
sau từng chừ từng câu, nó là cái tư thế bình đẳng của chủ đối
với khách, cái phong thái đàng hoàng của những con người
luôn luôn tự chủ được mình;

Tống quân quy khứ độc bàng hoàng,
Mã thủ xâm xăm chỉ đếhưong.
Nam Bắc tâm linh huyền phản bái,
Chủ tăn đạo vị phiếm ly trường.