Page 367 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

của Toan Ánh, Lê Trung Vũ, Thạch Phương, Trần
Ngọc Thêm, Đặng Văn Lung và nhiều người khác.

Tại sao tủ khi có loài người đến nay và sau này
cũng thế, có lễ hội? Chỉ có thể giải thích một hiện
tượng toàn nhân loại như thế bằng những nhu cầu
có thực trong tâm thức của toàn nhân loại. Có hai
nhu cầu mà không một sức mạnh nào có thể bóc
nó ra khỏi trái tim con người.

Thứ nhất, là nhu cầu bình đẳng. Xã hội nguyên
thủy, mặc dù đời sống rất thấp vẫn tồn tại được,
và các nhà dân tộc học thấy các tộc người nguyên
thủy vẫn cảm thấy mình sung sướng chính vì họ
thấy họ bình đẳng. Ngay trong xã hội nô lệ ở La
Mã, tuy chủ nô có quyền sinh sát đối với nô lệ, vẫn
có lễ thần Xa-tuốc-nơ (Saturne) trong đó nô lệ củng
ăn với chủ, nói gì cũng được không bị trủng phạt.
Bình đẳng là mơ ước tha thiết nhất. Nếu không tạo
được một cuộc đời bình đẳng thì phải chấp nhận
những ngày bình đẳng để người bị trị cảm thấy yên
tâm chịu đựng hơn, và người cai trị hiểu được những
thiếu sót mà điều chỉnh, cai trị có kết quả hơn.
Thứ hai, lá cuộc sống no đủ, thân phận bảo đảm
và diện mạo được quý trọng. Cuộc sống thực tế còn
xa mới như thế. Chờ đợi thời Nghiêu Thuấn, một
thánh quân thì không thể có. Đó là huyền thoại.
Chờ đợi ở một tương lai xa xôi thì không ổn, vì
hạnh phúc con người cần là ngay hôm nay. Do đó,
phải có những ngày phi trần thế ngay trong cuộc
sống trần thế này, những ngáy thực sự no đủ, được

369