Page 298 - AllbertEstens
P. 298

hậu  quả, cấu hình của các nguyên nhân vào một thời điểm nào



                                                                                 đó hoàn toàn xác định các biến cô" trong thời điểm  tiêp theo, và



                                                                                cứ như thê mãi. Đó là nguyên lý tất định,  nhân  - quả,  không có


                                                                                bất định trong tự nhiên.  Bất định mà ta nhận thấy chỉ là phản



                                                                                ánh  của  sự  không hiểu  biết;  nếu  có  sự  hiểu  biết  đầy  đủ,  ta  sẽ



                                                                                luôn luôn có thể tiên đoán được tương lai.




                                                                                                Thứ hai, gắn bó vối nguyên lý tất định, là nguyên lý định




                                                                                lượng biểu thị tinh thần chính xác của khoa học: Khoa học là đo


                                                                                các sự vật và thiết lập các quan hệ chính xác giữa các phép đo.



                                                                                Tự  nhiên,  xét  đến  cùng,  phải  được  mô  tả  bằng những con  sô" -



                                                                                những tọa độ trong không gian, những thời điểm của các biến cô"



                                                                                và  những  hệ  sô" mô  tả  các  tính  chất  vật  lý.  Sự  hiểu  biết về tự


                                                                                nhiên  có  tiến  triển  hay không  là  trên  cơ  sỏ  xử  lý  các  quan  hệ



                                                                                giữa các con sô" đó.




                                                                                                Thứ  ba  là  nguyên  lý liên  tục  -  quan  niệm  về  sự  chuyển



                                                                                của tự nhiên từ trạng thái này sang trạng thái khác được xem là



                                                                                 diễn ra một cách liên tục vối nghĩa giữa hai thời điểm luôn luôn



                                                                                có một thòi điểm khác, trung gian, và giữa hai vị trí luôn luôn có



                                                                                một vị trí khác, trung gian; đối với bất kỳ quá trình nào của tự


                                                                                nhiên,  ta  cũng  có  thể  chia  nó  thành  những  phần  nhỏ  hơn,  sự



                                                                                chia này có thể tiến hành mãi mãi.




                                                                                                Thứ tư, từ các nguyên lý nêu trên,  nhà khoa học đã xem



                                                                                mình không như một con  người,  mà chỉ là  một dụng cụ,  không



                                                                                tình cảm, không định kiến và phần nào hơn con người. Tự nhiên



                                                                                hiện  ra  như  một bộ  máy  khổng  lồ  không có  cá  tính  con  người



                                                                                 (impersonal),  nó  vận  hành  theo  cách  không  thể  bị  nhiễu  loạn



                                                                                 được,  và  người quan  sát  -  con người chỉ có  thể hé  nhìn  nó  một


                                                                                cách thụ động. Đốĩ vối tự nhiên, nhà khoa học không phát minh,



                                                                                anh  ta  nhìn.  Anh  ta  không  sáng  tạo  ra  trật  tự  trong  các  hiện



                                                                                tượng tự  nhiên,  anh  ta  chỉ  tìm  ra  nó,  thê  thôi.  Dù  coi  mình  là


                                                                                một  dụng  cụ,  anh  ta  không  cho  rằng  có  một  tương  tác  nào  đó
   293   294   295   296   297   298   299   300   301   302   303