Page 34 - ABC Về Hiếp Pháp

đích là để tạo cơ chế nội bộ giám sát, ngăn ngừa sự lạm
quyền trong bộ máy nhà nước.

Trong thực tế, tư tưởng về việc phân chia quyền
lực trong tổ chức nhà nước đã được đề cập bởi một
số nhà triết học khác, bao gồm John Locke, và đã
được áp dụng (ở mức độ nhất định) từ thời La Mã
cổ đại. Tuy nhiên, chỉ đến Montesquieu thì tư tưởng
này mới được phát triển thành một học thuyết độc
lập, hoàn chỉnh.

Học thuyết tam quyền phân lập được áp dụng
một cách phổ biến trong hiến pháp của các nước tư
sản (mà điển hình là Hiến pháp Hoa Kỳ). Dựa trên
học thuyết này, hiến pháp của các nước tư sản giao
quyền lập pháp cho nghị viện (là cơ quan đại diện
được bầu ra bằng tuyển cử, được coi là biểu hiện ý
chí chung của quốc gia), quyền hành pháp cho chính
phủ (là cơ quan có trách nhiệm thực thi luật pháp
đã được nhà nước ban hành), quyền tư pháp cho toà
án (để phán xử những vi phạm pháp luật). Bên cạnh
đó, tuỳ quốc gia, hiến pháp còn có nhiều quy định
về mối quan hệ ràng buộc giữa ba cơ quan lập pháp,
hành pháp và tư pháp. Ví dụ, theo Hiến pháp Hoa
Kỳ, Nghị viện có quyền thông qua luật nhưng để có
hiệu lực phải được Tổng thống ký phê chuẩn. Ngược
lại, Tổng thống có quyền ký kết các điều ước quốc tế
nhưng phải được Thượng viện phê chuẩn. Từ sau vụ
Marbury kiện Madison, nhánh tư pháp ở Hoa Kỳ có
quyền xem xét các đạo luật đã được ban hành liệu có
vi hiến hay không …

32 |