Page 30 - ABC Về Hiếp Pháp

một trong những chức năng cơ bản của hiến pháp.
Tuỳ theo từng quốc gia, hiến pháp quy định những
cách thức giám sát, kiểm soát quyền lực khác nhau,
song đều triển khai theo cả hai phương diện: giám
sát, kiểm soát trong nội bộ các cơ quan nhà nước (mà
đặc trưng là cơ chế tam quyền phân lập) và giám
sát, kiểm soát của nhân dân từ bên ngoài với bộ máy
nhà nước.
Ngoài những quy định về kiềm chế đối trọng giữa
ba nhánh lập pháp, hành pháp, tư pháp, hiến pháp
của một số quốc gia, ví dụ như Thái Lan, còn quy định
nhiều cơ chế và thiết chế giám sát quyền lực khác bổ
sung, hỗ trợ lẫn nhau, cụ thể như: chế độ bất khả kiêm
(cấm các quan chức nhà nước không đồng thời giữ hai
chức vụ hay có vai trò trong các đảng chính trị); chế
độ công khai, minh bạch tài sản và thu nhập (của các
quan chức nhà nước); các quy định chống xung đột
lợi ích (cấm các quan chức và người thân trực tiếp hay
gián tiếp tham gia các doanh nghiệp nhà nước hay
cung cấp dịch vụ công); mở rộng các quyền dân sự
chính trị, đặc biệt là tự do thông tin, để người dân dễ
dàng giám sát chính phủ; thành lập các thiết chế hiến
định độc lập để giám sát, xử lý các quan chức tham
nhũng, cụ thể như toà án hiến pháp (thậm chí cả toà
án hình sự riêng để xét xử những người giữ chức vụ
chính trị cao), Uỷ ban chống tham nhũng quốc gia, cơ
quan Thanh tra Quốc hội, Hội đồng Kiểm toán quốc
gia, Uỷ ban Nhân quyền quốc gia, Hội đồng bầu cử
quốc gia…

28 |