Page 79 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

Trần Cảnh lên làm vua, trở thành vị vua đầu tiên của nhà Trần,
lấy hiệu là Thái Tông, phong Chiêu Hoàng làm Hoàng hậu.
Trong những năm đầu, mọi việc triều chính đều do Thái sư
Trần Thủ Độ điều hành. Năm Trần Thái Tông 20 tuổi, do lây nhau
đã hơn chục năm mà Hoàng hậu vẫn không sinh con, nên Trần
Thủ Độ ép Trần Thái Tông phải bỏ Lý Chiêu Hoàng để lấy công
chúa Thuận Thiên, vợ của anh ruột là Trần Liễu lúc ấy đang có
mang. Trần Liễu căm tức nổi binh chông lại, nhưng do thế yếu
phải xin hàng. Trần Thủ Độ định giết Trần Liễu, nhưng Trần Thái
Tông ra sức bảo vệ, sau đó lấy vùng đất Yên Sinh (thuộc huyện
Đông Triều) cấp cho Trần Liễu làm ấp thang mộc. Cũng bất bình
vì điểu đó, Trần Thái Tông bỏ kinh thành lên núi Yên Tử (Đông
Triều, Quảng Ninh) định đi tu. Trần Thủ Độ “cô nài xin nhiều lần
vẫn chưa được vua nghe, mối bảo mọi người rằng: “Xa giá ở đâu
tức là triều đình ở đó”. Thế rồi [Thủ Độ] cắm nêu trong núi, chỗ
này là điện Thiên An, chỗ kia là các Đoan Minh, sai người xây
dựng. Quốc sư nghe thây thế bèn tâu rằng: "Bệ hạ nên gấp quay xa
giá trở về, chớ để làm hại núi rừng của đệ tư”. Vua bèn trở về kinh
đô”1. Trong những năm tiếp đó, Trần Thái Tông cố gắng củng cô
chính quyển, đặt chê độ thuế khóa, hình luật, xây dựng hệ thống
đé điều, tổ chức thi cử, sửa sang Văn Miếu, tổ chức lại bộ máy
quản lý làng xã.
Năm 1256, đê quốc Mông cổ, sau khi đã đánh chiếm vùng Vân
Nam nước Tống và thiết lập được một căn cứ chiến lược quan trọng
làm bàn đạp tiếp tục bành trướng sang hướng đông và hướng tây,
đã quyết định đánh chiếm Đại Việt. Đứng trưốc nguy cơ chiến tranh
sắp xảy ra, cuối năm 1257, vua Trần Thái Tông xuống chiếu điều
quân lên bố phòng ở biên giới Tây Bắc, lệnh cho cả nước sắm sửa vũ
khí, khẩn trương chuẩn bị kháng chiến. Đầu năm 1258, quân Mông

1. Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư, Nxb. Khoa
học xã hội, Hà Nội, 1998, t.II, tr. 16.
81