Page 77 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

nhân dân. Bà được thờ tại Thọ Lăng, thụy hiệu là Phù Thánh Linh
Nhân Hoàng Thái H ậu1. Từ một cô gái trồng dâu chăn tằm hiền
lành chất phác trở thành bậc Nguyên phi rồi Hoàng Thái hậu, bà
Ý Lan đã có nhiều đóng góp cho vương triều Lý và kinh thành
Thăng Long, được lịch sử ghi nhận và lưu truyền trong nhân dân.
Tô Hiến Thành
Tô Hiến Thành hiệu là Phi Diên, người làng Hạ Mỗ huyện 0
Diên (nay thuộc Đan Phượng, Hà Nội). Ông là người thông minh,
ham học và đã đỗ Thái học sinh năm 1138. Sau đó, ông vừa là một
danh th ần trung nghĩa, trung quân ái quốc, thẳng thắn, có đức có
tài, vừa là một võ tưống thao lược, phò vua Lý Anh Tụng dẹp loạn
bên trong, phá tan giặc ngoài, giữ nghiêm phép nước, an dân.
Năm 1141, Tô Hiến Thành cầm quân đi đánh dẹp đảng nghịch
do Thân Lợi cầm đầu, bắt được y và bè đảng đưa vể kinh trị tội.
Năm 1159, ông cầm quần đánh tan giặc Ngưu Hồng và giặc Ai Lao
vào cướp phá nước ta. Năm 1160, ông mang lệnh vua đi tuyển chọn
dân đinh bổ sung vào quân đội, đồng thòi đảm trách việc rèn binh
kén tướng, giảng trận pháp, cho quân sĩ tập cưỡi ngựa, bắn cung...
Mọi việc huấn luyện quân đội, tổ chức bô phòng được chấn chỉnh đi
vào nền nếp. Ông còn giúp vua định chê độ thưởng phạt công bằng,
nghiêm minh, thu hút đông đảo các quan trong triều và cả nhà
vua trực tiếp lo việc quân sự. Ông có công lớn xây dựng quân đội
triều Lý thành một đội quân hùng m ạnh đương thòi. Năm 1161,
vua cử ông làm Đô trưởng trấn giữ biên giới Tây Nam và ven biển.
Năm 1175, Tô Hiến Thành được phong chức Nhập nội kiểm
hiệu thái phó bình chương quân quốc trọng sự, tước vưởng, giúp đỡ
Đông cung Thái tử. Sử chép rằng lúc đó, “vua không khỏe, cô
gượng sai Tô Hiến Thành ẵm thái tủ mà quyển nhiêp chính sự”.
Như vậy, không chỉ là viên tướng cầm quân đánh giặc, ông còn là

1. Nguyễn Q. Thắng - Nguyễn Bá Thế: Từ điển nhân vật lịch sử Việt
Nam, Sđd, tr. 982.

7 9