Page 82 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu
P. 82
ký toàn thư chép rất trân trọng rằng: “Vua khoan nhân đại độ, có
lượng đế vương, cho nên có thể sáng nghiệp truyền dòng, lập kỷ
dựng cương, chế độ nhà Trần thực to lớn vậy”1. Sau này, ông
nhường ngôi cho con là Thái tử Hoảng (Trần Thánh Tông), rồi lên
làm Thái Thượng hoàng. Năm 1277, ông qua đòi. Triều đình và
nhân dân vô cùng thương tiếc vị vua anh hùng đã có nhiều cống
hiến cho đất nước và kinh thành Thăng Long.
Trần Thủ Độ
Trần Thủ Độ là nhân vật lịch sử nổi tiếng và có thể nói
chính là người đặt viên gạch nền móng đầu tiên cho sự phát
triển rực rỡ các tư tưởng quân sự thời Trần. Ông vừa là đệ nhất
công th ần sáng lập vương triều Trần, vừa là ngưòi trực tiếp lãnh
đạo công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Ông sinh ra tại làng
Liêu Xá (xã Canh Tân, Hưng Hà, Thái Bình ngày nay) trong
một gia tộc vươn lên từ nghề đánh cá trở th àn h giàu có và gây
dựng được th an h th ế lốn. Vương triều Lý lúc đó ỏ th ế suy kiệt,
chính quyển trung ương bết lực trước cuộc suy thoái về kinh tế,
hỗn loạn về chính trị, đời sống dân chúng vô cùng cơ cực, trong
triều đình vua mải rong chơi, say đắm nữ sắc hoặc nhu nhược,
bệnh hoạn, không chăm lo triều chính. Công chúa Lý Chiêu
Hoàng lên ngôi mới 6 tuổi. Đ ất nưóc loạn lạc, bị xẻ chia bởi các
thế lực hào trưởng. Nguy cơ giặc ngoại xâm đang rình rập. Đến
đầu năm 1224, khi Trần Thừa được cử làm Phụ quốc thái úy,
Trần Thủ Độ làm Điện tiền chỉ huy sứ, thống lĩnh cấm quân, thì
quyển lực chính quyền trung ương ngày càng tập trung chủ yếu
vào tay họ Trần. Các lực lượng chông đối suy yếu dần. Tập đoàn
quý tộc họ Trần đã rất khôn khéo, từng bưóc củng cô' vị th ế và
cuổì cùng nắm giữ triều chính.
1. Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd, t.II,
tr. 7.
84
