Page 76 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

dân gọi là bà Quan Am, vua nói: “Nguyên phi là đàn bà còn làm
được như thế, ta là nam nhi lại chẳng được việc gì hay sao?”. Bèn
quay lại đánh nữa, thắng được”1. Như vậy, nhờ công lớn của Ý Lan
Nguyên phi mà mối hiểm họa từ phía Nam được giải quyết, vua
Chiêm Thành là Chế Củ phải “xin dâng ba châu Địa Lý, Ma Linh,
Bô' Chính để chuộc tội. Vua bằng lòng, tha cho Chế Củ về nước”2.
Năm 1072, vua Thánh Tông băng hà, Thái tử Càn Đức mới bảy
tuổi lên nối ngôi là vua Lý Nhân Tông. Ỷ Lan Nguyên phi được tôn
làm Hoàng Thái phi. Năm 1073, nhà vua lại tôn bà làm Linh Nhân
Hoàng Thái hậu, rồi buông rèm cùng vua trị nước. Thời gian này,
vận nưóc bị đe dọa nghiêm trọng. Giặc Tông tràn sang giữa lúc
vua Lý Nhân Tông mói 10 tuổi. Linh Nhân Hoàng Thái hậu triệu
tập các đại thần bàn kê chông giặc. Bà phong Lý Thường Kiệt làm
Tổng chỉ huy cuộc kháng chiến, đồng thòi tự dẹp bỏ hiềm khích đê
chấp thuận đề nghị của Lý Thường Kiệt phục chức Thái phó Bình
chương quân quốc trọng sự cho Lý Đạo Thành. Khi Lý Thường
Kiệt ra sức chặn phá quân Tông trên chiến tuyến sông Như
Nguyệt thì luôn yên tâm ở hậu phương kinh thành Thăng Long
ngay sau lưng đã có nhiếp chính Linh Nhân Hoàng Thái hậu Ỷ
Lan cùng Thái phó Bình chương quân quốc trọng sự Lý Đạo Thành
trông coi việc nội trị. Quân sĩ càng hăng hái chiến đâu.
Năm 1076, kháng chiến chống Tống thắng lợi vẻ vang. Linh
Nhân Hoàng Thái hậu Ý Lan đã cùng nhà vua trẻ và các đại thần
ra sức phát triển sản xuất, củng cố nội trị, chăm lo quốic phòng giữ
nước bình yên. Sau nhiều năm ngồi buông mành dự bàn việc nước,
cho đến nửa cuối đời, Linh Nhân Hoàng Thái hậu mái được thư
thái đôi phần, nhưng mối lo cho cuộc sông của người dân vẫn còn
đó, nên bà thường khuyên bảo nhà vua làm điều lành cho trăm họ.
Năm 1117, bà qua đời trong niềm thương tiếc của triều đình và

1, 2. Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd, t.I,
tr. 275.

78