Page 71 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

Năm 1061, khi giặc nổi lên quấy nhiễu miền biên giới phía
Tây, Lý Thường kiệt được cử dẫn quân đi tuần thú vùng Hoan - Ái
(Nghệ An - Thanh Hóa). Sau cuộc đi ấy, các châu, huyện, nguồn,
động miền Tây của Nghệ An, Thanh Hóa đều được vỗ yên. Đầu
năm 1069, để dẹp yên biên ải phía Nam, chuẩn bị cho cuộc kháng
chiến chông Tông xâm lược, Lý Thánh Tông và Lý Thường Kiệt
chủ trương phát quân đánh Chiêm Thành. Lý Thường Kiệt được cử
làm đại tướng, hàm Nguyên soái, lĩnh ấn tiên phong đem 5 vạn
quân và vài trăm chiến thuyền tiến vào Nam. Quân đội do ông chỉ
huy đã thu được thắng lợi lớn, bát sông vua Chiêm là Chế Củ. Do
công ấy, ông được thăng Thái phó, tước Khai quốc công khi 51 tuổi,
ít lâu sau, ông lại được vua Lý Thánh Tông trao chức Thái úy.
Cùng với Thái sư Lý Đạo Thành, ông ra sức phò tá nhà vua, xây
dựng nước Đại Việt thành một quốc gia cưòng thịnh và văn hiến.
Đầu năm 1072, Lý Thánh Tông mất, Thái tử Càn Đức mới 7
tuổi lên nôi ngôi là vua Lý Nhân Tông. Thượng Dương Hoàng Thái
hậu và sau đó là Linh Nhân Hoàng Thái hậu Ỷ Lan buông rèm
nhiếp chính. Lý Thường Kiệt cầm giữ binh quyền phò giúp vua nhỏ
tuổi và trở thành linh hồn thực sự của triều Ly trong hàng chục
năm ròng. Đe lo đôi phó với âm mưu xâm lược của giặc Tông, Lý
Thường Kiệt tìm mọi cách ổn định tình hình trong nước, đặc biệt là
củng cố sự đoàn kết trong nội bộ thều đình. Ông cho mời Lý Đạo
Thành từ châu Ái trở lại triều đình giữ chức Thái phó Bình chương
quân quôíc trọng sự, trông coi việc chính trị và nội trị1. Cùng với Lý
Đạo Thành, Lý Thường Kiệt đã làm cho thời trị vì của vua Lý Nhân
Tông đạt nhiêu thành tích về văn trị và võ công. Năm 1075, lần đầu
tiên triều đình Đại Việt mở khoa thi Nho học để kén chọn nhân tài.
Quốc Tử Giám được lập tại kinh đô Thăng Long (nay được coi như

1. Theo sách Đại Việt sử ký toàn thư, vì can ngăn vua Lý và Linh
Nhân Hoàng Thái hậu trong vụ hãm hại Thượng Dương Hoàng Thái hậu
nên Lý Đạo Thành phải dời triều đình đi trấn thủ xứ Thanh - Nghệ.

73