Page 80 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

trong có chứa chừng ba bốn trăm bao gạo, mỗi bao nặng từ
một trăm đến trăm hai mươi cân ta. Các quan trấn thủ các
tỉnh gửi về dâng các phẩm vật: hoặc ngựa đã thuần thục có
yên cương, hoặc rất nhiều bò, trâu; các quan trọng nhậm

miền thượng du gửi về dâng sơn dương, hươu nai, hoặc hổ,
lang chó hoặc mèo rừng còn sống, không kể các giống chim
rất quý; đã bắt được các súc vật này đều đem nhốt vào một
chỗ, trong cung thành mới, mỗi loại vào một nơi.

Cuối cùng thì đến tòa đại điện mà thế tử dựng lên để thờ
tiên vương giữa một công viên rộng để chứa số dân gian ở
khắp các nơi về xem một quang cảnh rất hiếm và rất lạ. Tuy
vậy tòa cung điện này cũng không rộng bằng tòa cung điện mà
sinh thời tiên vương vẫn ngự, tuy hai tòa cũng một kiểu và chỉ

có khác nhau về to rộng. Vào bên trong các cửa chạy dài chung
quanh thành hành lang có rất nhiều cột, nhiều nhưng không
hỗn độn, trên có nhiều biển hiệu và câu đối bằng chữ nho.

Gần cung, có một cái bệ phủ vàng, trên có rải nhiều hoa
và đốt nhiều hương lúc nào cũng nghi ngút. Trên bệ có đặt
một cái ngai, toàn bằng vàng và bằng ngà. Áo bào kiểu rất
hiếm và lạ, khéo hơn kiểu point d’Espagne*'^ và các y phục kỳ
lạ nhất bên Âu châu, được đem đặt lên trên bệ, tỏa xuống cả
đến chân ngai; có cả chiếc mũ miện đặt lên chỗ cao nhất chiếc
ngai. Chỗ ấy có hai chữ đại tự tỏ rõ ý kiến của thế tử đối với

tiên vương có nghĩa là “luôn luôn có mặt” (tanquam presenti).

Bây giờ chỉ còn xem đoạn cuối của tang lễ, những nghi lễ
cử hành và những vai trò có mặt trong đoạn này.
Các việc đã cắt đặt theo thứ tự đã định và tôi đã nói ở

trên; để cử hành nghi lễ cuối cùng trong tang lễ, ba vạn rưỡi
người mặc tang phục, đi hàng năm từ vương phủ đi ra, hồi
đêm 29 tháng Chạp, kẻ bồng súng người cầm thương, tiến vê'

(1) Tầy Ban Nha.

81