Page 75 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

đám tang bắt đầu đi. Đám dài lắm, gần một dặm đường từ
vương phủ ra đến sông (elle occupait pres d’une lieue de
chemin qu’il y a du Palais à la rivière). Cấm binh đi đẩu,
người nào mình cũng mặc một chiếc áo chùng bằng vải tốt

màu lam sẫm, đầu cũng đội một cái mũ cùng một thứ vải,
cùng một thứ màu với áo. Một vạn rưỡi lính, vác súng hoặc
cầm kích đứng thành hàng hai bên dọc đường - đường rất
rộng - như hàng rào để giữ trật tự vì dân gian đi xem đông
lắm. Một cơ lính mặc áo trắng tay cầm gậy sơn đến đóng
ở các đầu phố không cho người qua lại chỉ trừ những vị có
quyển hành thôi.

Trong đám rước trước nhất ta thấy ở trong vương phủ
ra, một cái cột đường kính đo được sáu gang (palmes) và

cao sáu mươi gang, trên đỉnh có đặt ba quả cầu. Thân cột
phủ một lẩn lụa quý, có chữ vàng chữ bạc, thuật sự nghiệp
của Thanh Đô vương. Cột đặt lên trên mấy bánh xe có người
điều khiển; muốn cho cột khỏi nghiêng về một bên nào hoặc
đổ ngã, có nhiều người có tiếng là thành thuộc, tay cầm dây,
có lúc thả chùng, có lúc căng thẳng làm cho cột được thăng
bằng hình như đặt trên một cái bệ chắc đứng im chớ không
phải đặt trên một cái xe đang tiến nữa.

Sau chiếc cột ấy, có một chiếc xe nữa gần toàn bằng vàng,
trên có đắp hình nổi một thành thị có tường xây bốn chung

quanh có nhiều đường rộng và pháo đài vây bọc. Rỗi đến một
cái xe thứ ba trên đặt một chiếc ngai vừa đẹp và sang vừa đắt
tiền và lộng lẫy bằng vàng và bằng ngà; trên ngai đặt vương
miện của tiên chúa. Các bảo vật trên đấy đều để hở cho dân
chúng xem. Phường bát âm có nhiều nhạc khí không hát,
nhưng hòa theo lời than vãn và tiếng thở dài của tang quyến
và những người thương khóc Thanh Đô vương. Sau phường
bát ầm là các quan và các thân vương, mặc áo tang màu trắng

thô, cứng như áo ráp thầy tu (cilice) may không phải bằng

76