Page 73 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

nhiều mảnh từ chân lên đến đầu, để hắn chết dẩn. Cũng có
khi nguyên đơn rút đơn kiện ra thì sát nhân khôơg bị tử hình
nhưng được chịu một hình phạt nhẹ hơn tùy từng trường

hợp. Những kẻ gian tham trộm cướp không bị tội chết vì thế
nên bọn bất lương rất nhiều; nhưng khi có chứng cớ thì họ bị
nghiêm phạt, quan cũng vậy. Những người bình sinh là người
can đảm mà mắc tội tử hình thì chẳng những được vua tha tội
chết cho mà lại còn được trọng dụng trong quân đội.

Huyện quan hay xã quan được phân xử những tội nhẹ và
kết án khi số tiền bồi thường không quá giá một con trâu hay
một con bò; đền bằng thóc gạo cũng được nhưng phải trả

ngay vì cứ để lần lữa thì lãi mỗi ngày một nặng.
Bằng chứng không đủ cũng có cách thẩm vấn nhưng

không có lệ đem treo. Tội nặng thì phạm nhân bị tra tấn rất
độc ác, sắt đem nung đỏ rồi ép lên mạng mỡ và bụng, nhưng
có người gan không chịu cung khai gì cả.

Tang lễ Thanh Đô vương Trịnh Tráng

Thanh Đô vương Trịnh Tráng mất hôm 26 tháng Năm
dương lịch năm 1657, thọ 82 tuổi và cầm quyền chính được
37 năm. Được tin phụ vương mất, thế tử là Tạc (Tây vương)
và các vương tử em ngài liền thay đồ tang và sang ngay vương
phủ. Trong chính điện ngày thường vẫn cử hành những lễ
lớn, thi hài Thanh Đô vương^*^ đặt trên một cái giá bằng gỗ

thơm và quý, giống hình cái ngai bình nhật ngài vẫn ngự,
kiểu rất hoa mỹ tráng lệ; giá lót dạ vàng, hai đầu không buông
thõng xuống đất nhưng kéo lên che kín cả thi thể ngài. Thế

(1) Trong sách Relation du Roỵautne de Tunquin cỗ Marứii gọi chúa Trịnh là “le
Roy de Tunquin Royaume” chúng tôi có nhiéu đoạn sẽ dùng chữ vương để chỉ
chúa Trịnh. (Nguyên chú)

74