Page 66 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

đình thần triều bái xong đức vua lui vào cung để nhận lễ
của hoàng hậu, các bà phi, các cung tẩn và các thị nữ. Hoàng
hậu quỳ lễ trước rồi mới đến các người kia theo thứ bậc của
mình, lễ cử hành từ lúc chưa rạng đông. Chúa Trịnh cũng cử

một viên quan sang triều bái và chúc tụng vua.

Trong lúc ấy thì quân hầu sửa soạn cuộc du xuân của
vua. Lúc rạng đông, vua ngự ra khỏi cung, bận bộ hoàng bào
rất lộng lẫy, ngồi trên kiệu có năm mươi người khiêng, mọi
người đều chú ý đến ngài lúc bẫy giờ là hình thể và tiêu biểu
của sự cao cả (grandeur). Số người đi tùy giá đông vô kể;

quanh năm các chế phục không bao giờ đẹp hơn lúc này; các
quan có ông vận phẩm phục rực rỡ ngồi voi đóng bành rất
đẹp, có ông mặc quần áo lộng lẫy cưỡi ngựa. Vệ binh đội nào
có cờ ấy, cờ bằng lụa mỏng hay bằng nhung, cầm binh khí
nạm vàng hoặc bịt bạc sáng nhoáng bóng trơn làm cho đám

này được đẹp đẽ hơn lên và đức vua ở trong đoàn bộ binh
này tựa như mặt trời chói lọi và tỏa ánh sáng ra chung quanh.
Ngài ngồi vừa khiêm tốn vừa nghiêm trang, đầu không cử
động, mắt không liếc ngang lúc nào cũng như chăm chú đến
một vật đặc biệt. Ngài ngồi uy nghi trang trọng như thế cũng

phải vì đã có các quan tùy giá dò xét xem trong lúc vi hành
ngài có sơ suất điểu gì chăng thì khi trở về triều họ họp bàn
với các quan khác rất khắc nghiệt về chuyện thanh giá của
đấng quân vương và sự tôn trọng luật nước rổi đức vua sẽ

phải phạt tiền; nếu lỗi nhẹ không có ảnh hưởng gì, các quan
muốn giấu đi thì ngài chỉ bị tiến gián qua loa thôi.

Trong lúc vua xuất hành thì chúa đi tế trời với bộ hạ thân
tín, các quân hộ vệ và các phu thẩn ở giữa một cánh đồng
rộng. Trong khi hành lễ thì chúa tay dâng một chén rượu rất
kính cẩn và cúi mình vái dài; xong rồi ngài uống chén rượu

đó... Các quan đọc sớ xin trời lúc hạn thì cho mưa và khắp

67