Page 223 - Vũ Trụ Và Hoa Sen

vũ T R Ụ V À H O A SEN

chúng mới không trôi ra khỏi mặt phang dao động của
con lắc.
Kết luận rút ra từ thí nghiệm này thật lạ lùng; con lắc
Poucault điều chỉnh hành vi của nó không phải theo môi
trường địa phương mà theo những thiên hà ở xa xôi nhất,
chính xác hơn là theo toàn bộ vũ trụ, bởi vì gần như toàn
bộ khối lượng thấy được của vũ trụ không phải tập trung
ở các ngôi sao gần nhất mà ở trong các thiên hà xa xôi này.
Nói cách khác, những gì xảy ra ở chỗ chúng ta lại được
quyết định trong klioảng bao la của vũ trụ, những gì xảy ra
trên hành tinh nhỏ nhoi của chúng ta đều phụ thuộc vào
toàn bộ cấu trúc của vũ trụ!
Tại sao con lắc Poucault lại có hành vi như thế? Hiện
nay chúng ta vẫn chưa có câu trả lời. Nhà vật lí người Áo
Ernst Mach (tên của ông được dùng làm đơn vỊ đo tốc độ
siêu thanh) nhìn thấy ở đó một loại vật chất và ảnh hưởng
của nó hiện diện khắp nơi. Theo ông, khối lượng của một
vật - đại lượng đo quán tính của nó, tức là sự kháng cự chống
lại chuyển động - là kết quả tác động của toàn bộ vũ trụ lên
vật đó. Đây chính là cái mà người ta gọi là "nguyên lí Mach",
được phát biểu từ cuối thế ki 19. Khi bạn khổ sở đẩy chiếc ô
tô bị hỏng, sự kháng cự chống lại chuyển động của nó xuất
phát từ toàn bộ vũ trụ. Chúng ta lại tìm thấy ở đây khái niệm
duyên khỏi của Phật giáo: mỗi bộ phận đều mang ừong
nó tứih toàn thể, và phụ thuộc vào tất cả các bộ phận còn
lại. Mach chưa bao giờ mô tả chi tiết về sự ảnh hường phổ
quát bí ẩn này, nó khác với hấp dẫn, và sau ông vẫn chưa ai

230