Page 228 - Vũ Trụ Và Hoa Sen

Tôi tin gì: Iượng tử và hoa sen

nội tại, bởi chúng có thể xuất hiện dưới dạng sóng hay hạt
tùy theo thiết bị quan sát có được bật hay không. Bản chất
của chúng không còn là duy nhất mà là lưỡng tính. Hai
phương diện này bổ trợ cho nhau và không thể tách rời
nhau. Đó chính là cái mà Bohr gọi là "nguyên lí bổ sung".
Quan sát làm thay đổi thực tại của thế giới nguyên tử
và hạ nguyên tử, tạo ra một thực tại mới. Nói về thực tại
"khách quan" của một electron, một thực tại tồn tại không
bị quan sát, là không có mấy ý nghĩa, bởi ta sẽ không bao
giờ hiểu thấu được nó. Mọi cố gắng nắm bắt thực tại nội tại
sẽ kết thúc một cách thất bại thảm hại. Nó (cái thực tại ấy)
sẽ luôn biến đổi thành một thực tại "chủ quan" phụ thuộc
vào người quan sát và dụng cụ đo. Thực tại của thế giới hạ
nguyên tử chỉ có nghĩa klii có người quan sát. Chúng ta
không còn là những khán giả thụ động trước sân khấu uy
nghi của thế giới nguyên tử, sự có mặt của chúng ta sẽ làm
thay đổi diễn tiến của vở diễn.
Bohr nói về sự bất khả vượt qua những sự kiện và kết
quả của các thí nghiệm cùng với phép đo: "Mô tả của chúng
ta về tự nhiên không phải vì mục đích tìm ra bản chất thực

sự của các hiện tượng, mà đơn giản chi là để phát hiện ra
nhiều nhất có thể những mối liên hệ giữa rất nhiều các
phương diện của sự tồn tại của chúng ta". Cơ học lượng
tử đã tương đối hóa tận gốc khái niệm vật thể bằng cách
bắt nó phụ thuộc vào khái niệm đo, tức là vào khái niệm
sự kiện. Hơn nữa, sự mờ nhòe lượng tử còn áp đặt một giới
hạn cơ bản lên độ chính xác của các phép đo. Heisenberg

235