Page 407 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 407
thủ bị, đô tư, còn an trí mỗi người một nơi, chỉ để Lê Duy Án, Trần
Huy Lâm, Lê Doãn, Lê Dĩnh theo vua.
Vua tôi nhà Lê xin với Phúc Khang An tiến binh đi chinh
nam Khang. An nói đang hè nóng bức chưa tiện, hãy đợi sang thu
sẽ khởi binh. Khang An dụ Chiêu Thông nên gọt đầu thay áo làm
như người Hoa để khi về nước, địch không nhận được mặt. việc
binh cần phải biến trá. Chiêu Thông không ngờ l)ị đánh lừa, cùng
các quan gọt đẳu gióc tóc và đổi y phục. An Khang biểu tâu với
vua Thanh rằng: Vua cũ nước Nam Lê Duy Kỳ không có ý xin viện
binh nữa, vua tôi đã gióc tóc thay áo, xin yên tâm ỏ lại Trung
Quôc. Vậy xin bãi binh đánh An Nam. Hoà Thân cũng tán thành.
Càn Long liền giáng chỉ bãi binh.
Năm 1790, Chiêu Thông và các quan tòng vong vào Yên
Kinh. Càn Long cho Chiêu Thông cùng thái hậu, hoàng tử ỏ ngõ
Hồ Đồng, cửa Tây Định, ngoài cửa đề Tây An Nam dinh. Các quan
đi theo thì cho ở Dương Phô, cửa Đông Trực, ngoài cửa đề Đông An
Nam dinh. Vua Thanh phong xuất đê Chiêu Thông chức Tá Lĩnh
và ban áo mũ quan tam phẩm.
Chiêu Thống giận bị người Thanh đánh lừa, họp bày tôi ăn
thề sôKg chết thê nào thì cũng dâng biểu xin binh cứu viện. Quan
nhà Thanh Kim Giản thày các quan nhà Lê xin mãi. kêu khóc
thảm thiết, bèn mưu với Hoà Thân phân trí đi ỏ mỗi người một nơi
để khỏi kêu ca khó chịu, chỉ để vài người ở lại hầu hạ vua Lê.
Các người tòng vong này có Lê Quýnh không chịu gióc tóc
mặc áo quần như người Mãn Thanh, được khen là trung nhưng bị
bắt giam mãi. Lại có Nguyễn Văn Quyên theo háu Chiêu Thông
khi Chiêu Thống đi vào vườn Viên Minh bị lính canh ngăn cấm vô
lễ, liền nối giận mắng chửi chúng bị chúng xúm nhau đánh, về
thành bệnh mà chết.
Chiêu Thống buồn.bã, rầu rĩ, không còn xin viện binh nữa.
Tháng 3 âl năm 1792, hoàng tử lên đậu chết. Càng thôKg khổ,
Chiêu Thông phải bệnh đau ngày một nặng, đến tháng 10 âl năm
1793 mất, hưởng linh 28 tuổi.
Càn Long sai theo lễ tước công táng ở ngoài cửa Đông Trực.
Đến năm 1802, vua triều đại mới Gia Long sai sứ sang
Thanh cầu phong. Các quan nhà Lê tòng vong nhân dịp xin
đem hài côt cố quân, thái hậu và hoàng tử về nước. Vua Thanh
Nhân Tông, niên hiệu Gia Khánh cho mọi người tòng vong trở
về nước.
407
