Page 405 - Việt Sử Kỷ Yếu

Ngô Thì Nhậm vâng lệnh làm tò biểu đại khái nói ràng: Nước
Nam vôn không dám chông cự với nước lớn nhưng chỉ vì Tôn Sĩ
Nghị làm lỡ việc nên phải thua. Nay xin tạ tội và xin giáng hoà.
Khác hắn với bài biếu của Bình Định vương đứng tên quốc
vương Trần Cảo đệ lên vua Minh do Nguvễn Trãi soạn lời lẽ cực
kỳ mềm mỏng, bài biểu của vua Quang Trung gửi lên vua Thanh
do Ngô Thì Nhậm soạn, lời lẽ rất cứng cỏi, trong có đoạn: ôi,
đường đường là thiên triều lại đi tranh hơn thua với tiểu di, thì tất
phải chiến tranh liên miên để thoả lòng tham, cuộc binh đao lại
diễn, dân chúng hị khố hại, thì dó là điều mà tấm lòng của bậc
thánh nhân không nỡ làm. Trong thư gửi Thang Hùng Nghiệp,
tướng nhà Thanh ỏ Quảng Tây, người mà Quang Trung nhờ
chuyên tờ biểu lên vua Càn Long, cũng tỏ thái độ kiên quyết: Nếu
thiên triều không khoan dung cho phần nào, cứ muôn tranh
chiếm, muôn một xẩy ra binh đao kéo dài tình thê vỡ lơ, nước nhỏ
không được hết lòng thò nước lớn thì chúng tôi cũng đành phải
theo mệnh tròi mà thôi.
Quang Trung sai sứ sang Trung (ìuôc, lại sai đưa những
quân Thanh bị bắt và đầu hàng để ỏ một nơi, cấp cho lương thực,
đợi ngày cho trở về nước.
Bên Trung Quôh, Càn Long nghe tin Tôn Sĩ Nghị bại binh,
sai quan nội các Phúc Khang An, người Mãn Châu thân tín, ra
thay Tôn Sĩ Nghị làm tổng đốc Lưỡng Quảng, đem binh mã 9 tỉnh
sang kinh lý việc An Nam.
Phúc Khang An ra đến Quảng Tây, nghe tiếng thê quân Tây
Sơn mạnh lắm và tài dụng binh của Quang Trung rất cao nên lòng
cũng lo ngại, có ý muôh hoà, sai người mang thư nói việc lợi hại và
bảo nên làm biểu tạ tội đê tránh việc binh đao. (Trong sách Lịch
sử Việt Nam 1977, Nguyễn Phan Quang viết: Chính Càn Long tự
hiến kế hoạch giảng hoà, chỉ thị cho Phúc Khang An dụ Quang
Trung quy thuận, không phải dùng đến binh lực là hay hơn cẳ).
Quang Trung sai người đem vàng bạc đút lót cho Phúc
Khang An, rồi sai Nguyễn Quang Hiền và Vũ Huy Tấn đem đồ
công phẩm sang Yên Kinh, vào chầu vua Thanh và dâng biểu
xin phong. Lại đem tiền bạc đút lót cho Hoà Thân, quan coi việc
biên viễn. Bấy giò, ngoài có Phúc Khang An, trong có Hoà Thân,
dùng lòi nói khéo với Càn Long hỢp ý. Càn Long phong Quang
Trung làm An Nam quôh vương, lại giáng chỉ vòi quôh vương
sang chầu.
405