Page 333 - Việt Sử Kỷ Yếu

Trịnh Toàn trấn thủ Nghệ An, hậu đãi tướng sĩ. yêu mến nhân
dân, lòng người đều phục. Trịnh Tráng chết. Trịnh Tạc lên thay,
nghi kỵ em, cho con là Trịnh Căn vào trấn thủ Nghệ An, gọi Trịnh
Toàn về, hạch tội không về chịu tang, bắt bỏ ngục giam chết.
Năm 1657, Trịnh Căn chia quân ba đạo tiến đánh quân
Nguyễn ở bên kia sông Cả. Nguyễn Hữu Tiến được người báo trước
đã phòng bị. Quân Trịnh đến, mắc kế phải thua, may có Trịnh
Cán tiếp ứng nên mới rút được êm.
Từ đó, hai bên giữ nhau ỏ sông cả. thỉnh thoảng đánh nhau
một trận. Tháng chạp âl năm 1658, đánh ở Hương Sơn, quân
Nguyễn phải lui. Tháng 8 năm 1660, đánh ở Nghi Xuân, quân Trịnh
thua bỏ thuyền chạy. Qua tháng 9, quân Nguyễn còn đóng ở Hoa
Viên. Trịnh Căn định sang lấy núi Lận Sơn đế giữ trận thế, chia hai
đạo quân cùng tiến. Đạo quân của Đào Nghĩa Giao đến Lận Sơn, bị
quân Nguyễn Hữu Dật đánh, vây ngặt lắm. Trịnh Căn sang cứu và
truyền thuỷ quân bắn lên. Quân Nguyễn phải lui. Đạo quân của Lê
Thì Hiến và Mẫn Văn Liêu sang đến làng Tả Ao, gặp quân Nguyễn.
Hai bên đánh nhau. Mẫn Vàn Liêu tử trận. Nhưng quân Nguyễn
phải bỏ Hoa Viên, lui về đóng ở Nghi Xuân. Quân Nguyễn Hữu Tiến
đóng ở Nghi Xuân. Quân Nguyễn Hữu Dật ở Khu Độc.
Chúa Hiền cũng đem binh đến tiễp ứng, đóng ỏ làng Phù Lộ
nay thuộc Quảng Bình. Nguyễn Hữu Dật lẻn về ra mắt, kể việc
đánh lấy thê nào, được ban bảo kiếm vàng. Nguyễn Hữu Tiến thấy
vậy. không bằng lòng, nhân có các sĩ tốt mới hàng ở đất Nghệ An
thường hay bỏ trôn. Hữu Tiến hội chư tướng, bàn nên đánh hay
nên về. Mọi ngvíòi đều muốn lui về, duy Hữu Dật không chịu.
Bấy giờ, quân Trịnh Lê Thì Hiến đi men bờ biển đánh vào
Cương Gian. Hoàng Nghĩa Giao đến Lũng Trâu, Mãn Trường, rồi
tiến đánh An Điền và Phù Lưu. Quân Nguyễn thua. Được tin ấy,
Hữu Tiến quyết đem quân về, bề ngoài truyền lệnh các đạo sang tiến
đánh Nghệ An. Hữu Dật đem binh đi hậu tiếp, dặn riêng các tướng
đến nửa đêm rút quân về nam Bô Chính, không cho Hữu Dật biết.
Quân Trịnh sang sông đánh vào đồn Khu Độc. Hữu Dật dùng kế
nghi binh đê cho quân Trịnh không dám tiến, rồi đem quân chạy về,
đến Hoành Sơn mới gặp quân Hữu Tiến. Bấy giờ, quân Trịnh Căn
vừa đuôi đến, hai bên đánh nhau một trận, cùng chết hại nhiều.
Trịnh Căn lui về đóng ỏ Kỳ Hoà. Còn bên kia, Hữu Tiến đóng ở
Nhật Ijệ. Hữu Dật ở Đông Cao, giữ các chỗ hiểm yếu. Từ đấy, bảy
huyện vùng sông Lam (sông cả) đất bắc Bô" Chính lại thuộc về Trịnh.

333