Page 331 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 331
xin chúa Trịnh đem quân vào đánh, bắn súng làm hiệu thì sẽ làm
nội ứng. Anh xin với chúa Sãi ra trấn thủ Quảng Bình cho tiện
mưu gian. Chúa Sãi ngờ, không cho. Trịnh Tráng đem đại binh
vào đóng ở cửa Nhật Lệ (Đông Hải nay đọc trệch là Đồng Hới,
thuộc Quảng Bình). Đợi hdn 10 ngày, không thấy tin tức gì của
Anh, hèn lui ra đế chò. Quân lính đợi lâu, sinh lười biếng. Tướng
Nguyễn Văn Thắng và Nguyễn Hữu Dật xuất kỳ bất ý đổ ra đánh
đuổi. Trịnh Tráng thấy sự không thành, rút quân về.
ĐÁNH NHAU LẦN THỨ BA - Năm 1635, Phúc Nguyên mất, con
trai thứ hai là Phúc Lan nôi nghiệp chúa, tục hiệu chúa Thượng.
Em là Ánh ở Quảng Nam phát binh làm phản, tranh quyền, bị
Nguyễn Phúc Khê giúp chúa Thượng quân vào đánh, hắt giết đi.
Trịnh Tráng thây anh em họ Nguyễn tranh đánh nhau, sai tướng
vào đánh lấy đất nam Bô" Chính, giết được tướng Bùi Công Thắng,
rồi tiến lên đánh cửa Nhật Lệ.
Năm 1643, Trịnh Tráng đem đại binh và rước vua vào đất
bắc Bô Chính. Lần này có trang bị ha chiếc thuyền và súng đạn
của người Hà Lan. Gặp thòi tiết tháng tư, khí tròi nóng nực, quân
sĩ bị dịch tả chết hại nhiều. Trịnh Tráng phải rút về hắc.
ĐÁNH NHAU LẦN THỨ Tư - Năm 1648, Trịnh Tráng lại sai đô đốc
Tiến quận công Lê Văn Hiếu (có sách chép là Trịnh Đào hay Hàn
Tiến) đem quân thuỷ bộ vào đánh miền nam. Bộ binh tiến đóng ở nam
Bô" Chính, thuỷ quân vào đánh cửa Nhật Lệ. Chiến trận kịch liệt. Cha
con Trương Phúc Phấn cô" sức giữ luỹ Trường Dục. Quân Trịnh đánh
mãi không tiến lên đưỢc. Chúa Thượng sai con là Phúc Tần ra chông
giữ ở Quảng Bình. Phúc Tần biết quân Trịnh tuy nhiều, nhưng ít
người tài giỏi, một mặt cho thuỷ quân đi phục sẵn ở của sông Cam La,
chặn đường quân Trịnh về, một mặt sai Nguyễn Hữu Tiến đem 100
con voi canh năm đánh vào đại quân Trịnh. Quân bộ tiếp sau vào
đánh phá. Trận này quân Trịnh thua to, rút chạy, lại gặp thuỷ quân
Nguyễn đuổi đành mãi đến sông Lam Giang. Mấy tướng và 3.000
quân bị quân Nguyễn bắt. Trịnh Tráng thấy quân mình thua sai Lê
Văn Hiểu và Trần Ngọc Hậu lĩnh một vạn quân giữ Hà Trung, Lê
Hữu Đức và Vũ Lương đóng ở Hoành Sơn, Phạm Tất Toàn đóng ở bắc
Bô" Chính, đề phòng quân Nguyễn đánh ra.
Bấy giò, năm 1648, chúa Thượng mất, con là Dũng quận công
Phúc Tần nô"i nghiệp, tục hiệu chúa Hiền.
Ngoài bắc, nám 1649, Lê Chân Tông mất, không con. Thái
thượng hoàng Thần Tông trở lại làm vua lần nữa.
331
