Page 286 - Việt Sử Kỷ Yếu

VIỆC ĐI ĐÁNH LÃO QUA - Qua năm 1479, có tù trưởng xứ Bồn
Man Cầm Công có ý làm phản, xui người Lão Qua, đất thượng Lào
tây bắc, bắc Việt, còn gọi là nước Nam Chưởng, nay là Louang
Prabang, đem binh quấy nhiễu miền tây nước ta. Thánh Tông sai
thái uý Lê Trọng Vực cùng các tướng Lê Đình Ngạn, Trịnh Công
Lộ. Lê Lộng và Lê Nhân Hiếu chia làm 5 đạo đi từ Nghệ An,
Thanh Hoa và Hưng Hoá sang đánh đuổi vua Lão Quan đến Kim
Sa, khúc trên sông Mê Công. Trần ấy quân ta toàn thắng.
VIỆC ĐI ĐÁNH BỒN MAN - Gây nên sự đi đánh Lão Qua là vì
họ Cầm ở Bồn Man muôA làm điều phản nghịch. Nguyên đất
Bồn Man trước đã nội thuộc, đổi làm châu Quy Hợp, vẫn đê họ
Cầm làm phụ đạo. Sau đổi làm phủ Trấn Ninh có 7 huyện và
đặt quan phủ, huyện giám trị. cầm Công cậy có người Lão
Quan giúp đỡ, đuổi quan ta đi, chiếm lấy đất, rồi đem quân
chông giữ vời quan quân.
Thánh Tông thân chinh đi đến Phù Liệt, được tin quân đi
đánh Lão Qua đã thắng trận trở về, sai Lê Niệm đem quân đi
đánh C ầ m Công, c ầ m Công thua chết, các người Bồn Man xin
hàng. Thánh Tông phong cho người họ c ầ m là c ầ m Đông làm
tuyên uý đại sứ và đặt lại quan cai trị như trước.
VIỆC BANG GIAO VỚI TRUNG QUỐC - Nước ta tuy phải xưng
thần nhà Minh nhưng Thánh Tông vẫn hết lòng phòng bị mặt bắc.
Thỉnh thoảng có những thổ dân sang quẫy nhiễu thì lập tức cho
quan quân lên tiễu trừ và sai sứ sang bắc quốc phân giải mọi sự
cho minh bạch. Có lần được tin người nhà Minh đem binh đi khác
địa giới, Thánh Tông liền cho người lên do thám thực hư, bảo với
triều thần rằng: Ta phải giữ gìn cho cẩn thận, đừng để cho ai lấy
một phân núi, một tấc sông của vua Thái Tổ để lại. ông có lòng vì
nưốc vì dân như thế, nên dầu Trung Quổc có ý dòm ngó cũng
không dám làm gì. v ả lại quân ta bấy lâu giò đi đánh Lào, dẹp
Champa, thanh thế lừng lẫy, nhà Minh cũng phải lấy lễ nghĩa mà
đãi nên sự giao thiệp hai nưóc vẫn được hoà bình.
LUẬN VỀ VUA LÊ THÁNH TÔNG - Lê Thánh Tông khuất năm
1497, làm vua 38 năm, hưởng thọ 56 tuổi.
Lê Thánh Tông là vua anh tài, văn trị võ công rực rỡ. Thòi
Quang Thuận và Hồng Đức thịnh vượng vẻ vang hơn cả.
Nhò có Lê Thái Tổ, giang sơn nước ta mới còn. Lại nhò có Lê
Thánh Tông, văn hoá nước ta mối thịnh. Công đức hai vua này rất
lớn vậy.
286