Page 154 - Việt Sử Kỷ Yếu

(ịikÍ c vương, Lê Mục làm hàn lâm học sĩ. Lê Tuân làm thượng thư
lệnh. Bấy giờ là năm 1281. Làm vậy, Nguyên chúa không phai cỏ
ý lập ngay chính quyển tay sai, mà thâm ý chỉ muôn dò xem vua
Trần chủ chiến hay chủ hoà. Di Ai, ít tài đức, lại không có lực
lượng gì. hị mê hoặc tương có thể nhờ thí' nhà Nguyên nên ra thì
hương phú quý, không nên việc thì nói là hị vua Nguyên ép. Nhân
Tông nhân từ lại sùng Phật, chắc không nỡ gia hình người họ.
Năm 1282, Nguyên chúa phong Sài Xuân làm An Nam tuyên
uý sứ, đô nguyên suý, đem 1.000 quân đưa họn Di Ai về nước,
cùng với các quan liêu thuộc tuyên uý ty, lại đưa chiêu chỉ huấn
dụ mọi người trong hoàng tộc và quan lại hên ta.
Sài Xuân dưa họn Di Ai đến gần hién giới. Trấn hiên đưa tin
phi háo về kinh đô. Nhân Tông sai tướng dem quân đón đánh lũ
nghịch thần. Binh sĩ Nguyên thấy quân hên ta đông, hốt hoảng hỏ
chạy. Sài Xuân được “rước” về Thăng Long. Nhân Tông và Trần
Quang Khải giá dạng cung kính, ân cán tiếp đãi, sai người trang
trọng đưa vê nước. (VSTGCM chép Xuân hị trúng tên chết. VNSli
chép hị hỏng một mắt). Bọn Di Ái. Tuân, Mục trôn về nước. Nhân
Tông không nỡ giết, chỉ đày làm lính.
Sài Xuân nhục nhã trơ về nước. Nguyên chúa quyết tâm
dùng đại hình đi đánh thôn tính nước ta nhưng việc chưa thể
thi hành ngay được do đám quân di đánh Nhật Bản lần sau,
năm 1281, lại hị đại hại. Nay miuín mơ cuộc chinh nam, phải
sửa soạn trong vài năm nữa. Ti'ong khi chò đợi, năm 1282,
Nguyên chúa lại sai Lương Tăng, sang dụ vua ta sang chầu. Sứ
giả lần này không hách dịch, Nhân Tông vẫn thoái thác không
chịu đi, sai Hoàng ư Lệnh và Nguyễn Chương theo sứ giả sang
giao thiệp với Nguyên triều.

QUẢN NHÀ NÍỈUYÊN
SỬA SOAN SANG ĐÁNH TA
Nguyên chúa Hôt Tất Liệt vẫn muôn trực tiếp thông trị nước
ta, còn đê vua quan hản xứ thì chỉ dùng làm tay sai cho quan nhà
Nguyên. Trong suốt 20 năm, dùng đủ mọi cách, vừa dụ dỗ, vừa đe
dọa không đi đến đâu, hèn quyết tâm dùng quân sự đánh chiếm.
Champa cũng là nơi chúng muôn chiếm, rồi từ đấy sẽ tiến quân ra
đánh lấy Chân Lạp, Xiêm La ,và các đảo quốic miền nam và đông
nam A. Không đánh An Nam trước rồi nam tiến, giặc giảo quyệt
tính sự đánh Champa trước, rồi sẽ dùng người Chăm phụ với
154