Page 153 - Việt Sử Kỷ Yếu

Xuân nằm yên khôn^ thèm ra. (ịuang Khải đi thẳng vào trong, y
cũng không chịu dậy. Hitng Đạo vương hoá trang làm nhà sư'
Trung Quôc đến sứ quán. Xuân đứng dậy, vái chào mời ngồi, pha
trà cùng uông (Tục ngiíời Mông cố rất trọng vọng các vị thiền sư).
Xuân sai người dua thư trách Nhân Tông dám tự lập, không
xin phép ra chất vấn. dòi sang chầu thiên tử tạ tội. Nhân Tông
theo lệ cũ, dặt yến ỏ' hành lang tiếp đãi, Xuân không thèm dự,
giận dỗi hổ ra về. Nhân Tông sai người đem thư xin lỗi, đặt yến
tiệc ở điện Tập Hiền, cho mòi ha bôn lần, Xuân mới chịu đến dự.
Nhạc công tài hoa hoà tấu bản nhạc Thái Thường hiến sứ giả làm
vui. Nhân Tông nói: “Vì sinh trưởng trong cung cấm, không quen
nắng gió, không đi sang chầu được”. Xuân nói; “Sao chúa nhà
Tông, cũng sinh trưởng trong thâm cung, còn đến kinh sư được?”
(Chúa nhà Tôhig mâT nước, bị Ccầm tù, lại là trẻ con. Người Nguyên
hành hạ thê nào mà chẳng phải chịu). Xuân đem ví với vua ta là
khinh mạn tột hực. Nhân Tông phải cô" nhịn làm như không nghe
thấy gì.
Xuân về nước, Nhân Tông sai Trịnh Đình Toản và Đỗ Quô"c
Kế sang Nguyên dâng con voi dạy đã thuần. Quan nhà Nguyên
cho ]’ằng trang sức có lỗ che tội lỗi, bàn nôn tiến quân sang đánh.
Vua Nguyên chưa quyết, do bấy giò đang sửa soạn gấp đi dánh
Nhật Bản, háo thù trận thua năm 1274, tạm giữ Đình Toản lại.
Tháng 11 âl cùng năm ấy (1279) lại sai Sài Xuân đi sứ lần thứ hai,
cùng với ha viên phó sứ nữa, đem theo Đỗ Quôc Kế, mang chiếu
chỉ dụ rằng: Nếu vua nước Nam không sang chầu được thì phải
lấv vàng đúc hình người thay thân, hai hạt châu thay mắt, cho đệ
sang. Thêm vào dấy phải nộp nho sĩ và các phương kỹ, cùng con
trai, con gái mỗi'hạng hai người. Nếu không thì hãy tu sửa thành
quách mà đợi xét xử.
Tình thế rất gay go. (r^ua năm 1280, Nhân Tông sai chú họ
Trần Di Ái cùng các quan Lê Tuân, Lê Mục sang Nguyên thay
mình. Nguyên chúa không hằng lòng nhưng chưa thực hiện ngay
đưực lòi đe doạ, vì đồng thòi không thế cử hai đoàn quân cùng đi
viễn chinh. Nguyên chúa ý muôn nắm chặt quyền thông trị nước
ta, hạ chỉ đặt An Nam tuyên uý ty, bổ dụng các quan liêu thuộc,
đế cho đi quản trị dến các cấp châu huyện. Như vậy, các cấp hành
chính dù thấp cũng do quan nhà Nguyên kiểm soát.
Bọn Trần Di Ái sang Nguyên, chẳng rõ ăn nói với Nguyên
chúa ra sao mà Nguyên chúa lại phong cho Di Ai làm An Nam
153