Page 153 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 153

Xuân  nằm  yên  khôn^ thèm  ra.  (ịuang  Khải  đi  thẳng  vào  trong,  y
    cũng  không  chịu  dậy.  Hitng  Đạo  vương  hoá  trang  làm  nhà  sư'
    Trung  Quôc  đến  sứ  quán.  Xuân  đứng  dậy,  vái  chào  mời  ngồi,  pha
    trà cùng uông (Tục ngiíời Mông cố rất trọng vọng các vị thiền sư).
          Xuân  sai  người  dua  thư  trách  Nhân  Tông  dám  tự lập,  không
    xin  phép  ra  chất  vấn.  dòi  sang  chầu  thiên  tử  tạ  tội.  Nhân  Tông
    theo  lệ  cũ,  dặt  yến  ỏ'  hành  lang  tiếp  đãi,  Xuân  không  thèm  dự,
    giận  dỗi  hổ  ra  về.  Nhân  Tông  sai  người  đem  thư  xin  lỗi,  đặt  yến
     tiệc  ở  điện  Tập  Hiền,  cho  mòi  ha bôn  lần,  Xuân  mới  chịu  đến  dự.
     Nhạc  công tài hoa hoà  tấu bản nhạc Thái Thường hiến  sứ  giả làm
     vui.  Nhân  Tông  nói:  “Vì  sinh  trưởng trong cung cấm,  không  quen
     nắng  gió,  không  đi  sang  chầu  được”.  Xuân  nói;  “Sao  chúa  nhà
     Tông,  cũng  sinh  trưởng  trong  thâm  cung,  còn  đến  kinh  sư  được?”
     (Chúa  nhà Tôhig mâT nước,  bị  Ccầm  tù,  lại là trẻ con.  Người Nguyên
     hành  hạ  thê  nào  mà  chẳng  phải  chịu).  Xuân  đem  ví  với  vua  ta  là
     khinh  mạn tột hực.  Nhân  Tông phải cô" nhịn làm  như không nghe
     thấy gì.
           Xuân  về  nước,  Nhân  Tông  sai  Trịnh  Đình  Toản  và  Đỗ  Quô"c
     Kế  sang  Nguyên  dâng  con  voi  dạy  đã  thuần.  Quan  nhà  Nguyên
     cho  ]’ằng trang sức có  lỗ  che  tội  lỗi,  bàn  nôn  tiến  quân  sang đánh.
     Vua  Nguyên  chưa  quyết,  do  bấy  giò  đang  sửa  soạn  gấp  đi  dánh
     Nhật  Bản,  háo  thù  trận  thua  năm  1274,  tạm  giữ  Đình  Toản  lại.
     Tháng  11  âl cùng năm  ấy (1279) lại sai  Sài Xuân đi sứ lần thứ hai,
     cùng  với  ha  viên  phó  sứ  nữa,  đem  theo  Đỗ  Quôc  Kế,  mang  chiếu
     chỉ  dụ  rằng:  Nếu  vua  nước  Nam  không  sang  chầu  được  thì  phải
     lấv vàng  đúc hình  người  thay thân,  hai hạt châu thay  mắt,  cho  đệ
     sang.  Thêm  vào  dấy  phải  nộp  nho  sĩ  và  các  phương  kỹ,  cùng  con
     trai,  con  gái  mỗi'hạng  hai  người.  Nếu  không thì  hãy tu  sửa thành
     quách  mà  đợi xét xử.
           Tình  thế rất  gay  go.  (r^ua  năm  1280,  Nhân  Tông  sai  chú  họ
     Trần  Di  Ái  cùng  các  quan  Lê  Tuân,  Lê  Mục  sang  Nguyên  thay
     mình.  Nguyên  chúa  không hằng  lòng  nhưng chưa  thực  hiện  ngay
     đưực  lòi  đe  doạ,  vì  đồng  thòi  không  thế  cử  hai  đoàn  quân  cùng  đi
     viễn  chinh.  Nguyên  chúa  ý  muôn  nắm  chặt  quyền  thông  trị  nước
     ta,  hạ  chỉ  đặt  An  Nam  tuyên  uý  ty,  bổ  dụng  các  quan  liêu  thuộc,
     đế cho đi  quản  trị  dến  các cấp châu huyện.  Như vậy,  các cấp hành
     chính dù thấp cũng do quan nhà  Nguyên kiểm soát.
           Bọn  Trần  Di  Ái  sang  Nguyên,  chẳng  rõ  ăn  nói  với  Nguyên
      chúa  ra  sao  mà  Nguyên  chúa  lại  phong  cho  Di  Ai  làm  An  Nam
                                                                             153
   148   149   150   151   152   153   154   155   156   157   158