Page 51 - Việt NamVăn Minh Sử

dổi dược mịàn trâu, thứ dến có thể dổi dược lấy hẩy túm trăm trâu. Ai có
dược hai ha chiếc trrìm’ thì có thể tự xưmị là chúa. Đánh trống đồng lên ở
sơn trại thì quần chúng man dán tụ tập lại. Nay hết rồi, trống mất, thì
mệnh vận của dân Mán suy vi vậy”.
Như vậy ta có thể hiểu rằng, tù trưởng có nhiều thứ trống cũng như
nhiều loại tiếng trống, đánh lên thl dân chúng ở xa phân biệt được ý của
tù trưởng muốn gì. Trong hàng ngũ tù trưởng cũng có chia ra cấp bậc,
mỗi hạng được dùng một loại trống riêng trong những dịp riêng.
Không thấy tài liệu nào nói rõ, nhưng chắc tù trưởng có quyền xét
xử tội lỗi của dân và cả trừng phạt nữa nếu phạm vào những điều kiêng
hay vật tổ của bộ lạc.

VẬT TỔ

Từ trước, người ta không quan niệm rằng Cửu Chân tụ tập nhiều bộ
lạc khác nhau nên người ta nhận chỉ có một vật tổ duy nhất là con chim
Lạc và một thứ trống đổng có hình chim Lạc ấy. Nhưng thực thì còn bộ
lạc lấy rồng làm vật tổ. Chuyện Long Quân ở hang động nước, dân bị
người ở phương Bắc quấy nhiễu gọi Bô ở đâu thì Long Quân hiện lên cứu
dàn chứng tỏ có bộ lạc thờ rồng làm vật tổ. Và thực thì người ta đã thấy
nhiều loại trống đồng với những hình vẽ khác nhau. Đó là điều cần nhận
định rõ khi nghiên cứu về trống đồng Đỏng Sơn.

TRỐNG ĐỔNG ĐÔNG SƠN

Đọc trong sách Hướng dẫn du lịch của Madrolle (1932), ta thấy ông
ghi trên đưòng Thanh Hoá đi Suối Dút gặp làng và núi Đam Nê trên có đền
thờ thần Đồng cổ và trong đền có một cái trống. Trống nặng cỡ 100 cân ta,
đo được 2 xích 1 thước bề tròn và 2 xích 5 thước bề cao (tức là 0,83m đường
kính và cao 0,675m) mặt trống có 8 vòng với ngôi sao ở giữa.
Nhưng sách Đại Nam Nhất Thống Chí thì chép là đường kính 1
thước 5 tấc, cao hơn 2 thước, trong rỗng không có đáy, bên tai hơi
khuyết, trên mặt có 9 vòng khuyên, lưng thắt mà rốn kín, bốn bên có dây
khắc chữ thập ngoặc, có văn như lối chữ khoa đẩu, nhưng lâu ngày không
thể trông thấy rõ.
Cũng trong sách của Madrolle lại thấy viết: cũng trên đường ấy đi
khỏi làng Mưcmg sang làng Thái, cây số 115 đến cửa sông Huei Hua, ở
phía Bắc, có một ngôi đền tầm thường lợp cỏ tranh, còn chứa 2 cái trống
đồng rất xưa. ông không tả rõ hình dáng cùng những nét điêu khắc trên
mặt trống.

53