Page 331 - Việt NamVăn Minh Sử

Vì vậy, la không sợ lầm lạc khi đoán ràng truyện đã phải do các nhà
sư sáng tác.
Ta nhớ ràng từ đòi Đinh, sư Ngô Chân Lưu đã được vua Đinh trọng
vọnư và phong Khuông Việt Thái sư. Tất hẳn ngoài đạo cao đức trọng,
Thái sư còn phải có một uy tín và một khả năng huy động quần chúng thế
nào nữa mới khiến vua Đinh làm việc ấy.

TÓM LẠI
Người ta đã vì tài liệu lịch sử bị cắt xén dần dần và giản lược hoá
dần dần, đến chỉ nhìn thấy có một góc của câu chuyện tưởng là góc căn
bản, nên từ bao nhiêu thế kỷ nay người ta cãi nhau chỉ để biết nội dung
câu chuyện có thực có Rồng kết duyên với Tiên chàng.
Tronư khi ấy thì toàn ca câu chuyện lại nhằm mục đích khác mà
noười ta không ngờ có để tìm lòi.
Ây là lỗi ở người tiếp nhận, chứ không phải ở tác giả. Câu chuyện
chỉ đẹp ở toàn thể các chi tiết, như bức tranh chỉ đẹp ở sự hoà hợp chung
của tâì cả các đường nét. Cắt nó ra một mảnh, mà lại là cái mảnh vỏ. rồi
cứ tranh cãi với nhau về đúng hay không, khoa học hay không thì thật là
một trò cười.

TÍNH CÁCH THẦN KỲ QUÁI ĐẢN
Nếu ta lại dừng tỏ ý sợ hãi điều mang tiếng là mê tín dị đoan để đi
sâu vào tính cách thần kỳ quái đản mà nghiên cứu thì ta sẽ nhận ra ở thời
phát sinh truyện Iicày, tác gia của nó dã từng được đọc, được nghe biết
nhiều truyện quái đản của Trung Hoa và của Ân Độ. Tất nhiên những
truyện ấy có ánh hưởng giúp cho sự sáng tác chuyện Rồng Tiên này.
Phđn Trung Hoa thì thường yêu quái là thú bị phải lu luyện lâu năm
mới biến thành hình người để kết duyên với người mà làm hại người. Còn
thần tiên đầu thai lấy ngưừi là làm hay cho người. Truyện của Trung Hoa
tuy quái đản nhưng tỷ lượng hợp lý của người vẫn nhiều hơn.
Phần Ân Độ thì truyện lại thần kỳ ngay đối với các thần và quái đản
ngay đối với những ma quái.
Nghĩa là diểu tưởng tượng của Trung Hoa còn là ở mức người tưởng
tượng ra cho sinh hoạt ở trong thế giới của người, còn của An Độ đã tới
mức là của thần tưởng tượng ra để sinh hoạt trong thế giới của thần.
So sánh với hai loại truyện thần kỳ quái đản ấy, thì truyện Rồng
Tiên chưa thấm vào đâu cả. Nó mới chi như truyện Kaudinya một Bà La
Môn từ Ân Độ qua đã lấy con gái vua rắn Naga rồi sáng lập nên vương
quốc Phù Nam.
343