Page 315 - Việt NamVăn Minh Sử

(Rồi) chia chác (với nhau) làm như bọn quan cai nsục chia bổng lộc.
(Người ta) hùnư hổ ra quân từ Hứa Xưưna;.
Lòng trung cang và uy vũ (ngất trời, cứ nhin) mũ của dòng thế lộc
(mà khiếp vía).
(Nhưng đến lúc cả vạn ông lính cưỡi) ngựa chạy như gió bay.
(Thì) trơ ra chỉ còn một con sông đầy thây người chết.
Khi làn cuộc trở vé.
Nghìn cửa vạn nhà khóc.
Tiếng than vang động ca làng mạc.
Oán khí chồng chất thành non cao.
Ví như có nghe được tiếng trống.
(Thì) lòng bất nhẫn (mà) cố giữ nước mắt (khỏi) trào ra.
(Đc) sao lục (cáu chuyện) (gửi về) đất Dĩnh Xuyên dằng dặc ở xa.
Xcm nội dụng bài thơ, lác gia cố nhiên không dám ký tôn, ta thấy
thái dộ ngang nhiên của một người yêu nước thương dân, không một lời
hèn hạ quỵ luỵ thiên triều, còn mía mai cay dộc và lên án bọn tham quan
chiến tướng với những chữ thật danh thép.
Bài thơ như thế làm sao gửi về dược đen Tràng An dể rồi dược sĩ
phu nhà Đường truyền tụng mà giữ lại và sau chép vào sách Toàn Đườm>
Thĩì Àt hán giữa các nho sĩ của hai nước dã có sự giao du thân mật lắm.
Nỏ cho phép ta hiểu rằng chế dộ cai trị không cơi mở cũng không dược.
Nhân đấy. la lại xét dến nhũ'ng trận giặc xâm lăng.

(ỈIẶC ĐỔ BÀ VÀ CÔN LỔN
Đồ Bà là tôn hòn dáo ư lận cùng phía Nam của các dáo ở Nam Hải
mà tôn chung là Côn Lỏn. Đường bien giữa phuơng Đỏng và phương Tây
phải qua eo biển La Sonde cạnh đảo ấy hoặc qua eo Malacca.
Trung Hoa biết nước Đồ Bà từ 132 Vcà đã có thông hiếu từ hồi ấy.
Nhưng vì quá xa xói. cũng không có kiều dân cư ngụ nên không còn tài
liệu gì để biết rõ nước ấy. Những di tích cổ cũng rất hiếm. Chi còn một
tấm bia giữa thê kỷ thứ VII với những cổ tích trên đồi Dieng ở giữa đảo,
mà người ta luận rằng khu vực ấy có lẽ xưa là kinh đô Ho Ling. Nhưng
nhiều người khác cho Ho Ling ở bán đáo Mã Lai'".

Theo sử đời Đường thì kinh dỏ Ho Ling giũa thế kỷ thứ VII là một trung lâm
Phật giáo mà Lục Tổ Huệ Năng (638-713) đã hành hương tới dó vào khoáng nãm
664-663 và ở lại, dịch kinh chữ Phạm ra chữ Hán.
Các nhà cổ sử cho tên Ho Ling chính là Kalinga, tên một tiểu quốc ở Nam Hai
mà các tiếu quốc vương ơ Kalinga (Nam Ân) bị dánh duổi nên chạy dến dó dựng
một nước rntíi.
327