Page 278 - Việt NamVăn Minh Sử

của cái com góp được ở đây về. Vì đi đường sẽ bị cướp, mà về đến triều
đình sẽ bị các quan triều hạch hỏi, không nuốt trôi được. Cho nên, những
quan cai trị ấy đã bí mật giấu của cải vào trong những hang đá, những
hầm để sau này sẽ có bản đồ chỉ chỗ cho con cháu tới đó mà lấy. Khi
chôn giấu của cải như vậy. họ đã cho ngậm nhân sâm và chôn sống luôn
người đàn bà đã từng là vợ của họ, lại gắn trám đường vào miệng cùng
cho biết một khẩu quyết đê khi có người nhắc đúng như thế mới chịu cho
mở cửa vào lấy của, còn không thì sẽ ngăn trở đến cùng và cả sát hại nữa.
Người đàn bà ấy là thần giữ của cho họ. Người con gái bản xứ lấy họ là
để cuối cùng dược dùng vào việc đó.
Nhiéu chuyện khác kể rằng có nhiều người Tàu rách rưới lang thang
đi bán thuốc dạo qua các làng xin ngủ nhờ ngoài quán, đoạn đến một
đêm nào đó thì sáng ra, làng thấy có cửa hầm bí mật bật tung ra và những
người Tàu ấy đã đi đâu mất rồi.
Các chuyện ấy có thực hay không? Chỉ biết rằng không phải hoàn
toàn không đáng tin trong thời cũ.

NGƯỜI TÀU THƯƠNÍỈ MẠI

Đến những người thường dân làm việc buôn bán thì họ lấy người
bản xứ chắng qua là chuyện vui chơi lại có thêm người giúp việc, chớ
không tính chuyện ăn đời ở kiếp gì với nhau tại đây cả. Công cuộc làm ăn
buôn bán phát tài có gom góp được thêm nhiều vốn liếng thì họ lo trở về
xứ khuếch trương cơ sở lớn hơn. Công cuộc làm ăn không ra gì thì họ lo
tìm nơi khác rồi rời tới đó, có khi họ ra đi đàng hoàng để vợ con lại với
một lời hứa đầy thuv chung là sẽ qua thăm, rồi thường không qua nữa
cũng thôi. Nhiều khi họ lừa những người đàn bà con trẻ ấy mà đi lúc nào
không ai biết, để không bao giờ trở lại.
ớ thời cũ, không có một quy chế gì về những người con lai này, nên
cuối cùng họ trở thành người Lạc Việt cả. Tuy cũng bị người đời mai mỉa
nhưng trong tình đùm bọc của gia đình, họ hàng, người đàn bà và lũ trẻ bị
bỏ rơi lâu dần rốt cuộc, vẫn được nhận về sống trong cộng đồng xã hội.
Đối với vợ con kết hợp tạm thời với nhau thì như thế. Đối với dàn
chúng mà họ giao thiệp để buôn bán thì họ vơ vét cái lợi từ lớn nhất đến
nhỏ nhất, không từ cái gì cá. Người giầu có lại cần dùng những món hàng
sang trọng nhiều tién dế mua cho họ hưởng nhiều lợi. Người nghèo mạt
cũng cần nhũng món hết sức ít liền để mua cho họ gom góp thành những
món lợi lớn. Mà đc'n những hàng hoá dể họ buôn thì những giá cả, chiều
hàng chạy hay đứng là tuỳ ở họ cả. Những mánh lới để mua rẻ bán đắt,
289