Page 198 - Việt NamVăn Minh Sử

Lý do khiên ta phái cãn cứ trC'ii vị trí và hướng đình đê i h n h ic L i quan
niệm kién ti úc xưa là vi: nhữnư vật liệu dừne đế xây dựng thì bằng gỗ mà
lại làm trong khư vực dịa dư’ có không khí ìím ưól ncn chóng hư mục. phái
luỏn hiỏn có sự trừng lu dê những dời sau luôn luôn lại làm lớn hơn. nếu
giấu có lại làm cầu kv hơn, chỉ có hướng và vị trí cũ là ít thay dổi.

H l ỚN(Ỉ ĐÌNH VÀ VI I RÍ
Trong bán dồ chung của thôn ấp. dinh dã được dặt ứ một nơi cách
biệt him khu nhà ở của dân. Nếu dât làng chật hẹp. khoang cách biệt .sẽ
không lơn rộng quá. nhưng xung quanh cũng có nhũ’ng ruỢng thán lừ dế
ngirời dán di dến dinh phai có cam tướng lới một khu Ihicng liêng riêng
biệt, một khu của thần ngồi trôn dầu trên cổ dàn dc phù trợ cho dân.
Thường con dirờng di ra tỉnh và ra chợ dược vạch trước cửa dinh. Có
khi song song với dường ây còn một dường sông có thuyền bè xuôi ngược
và ớ chính giữa có bên dậu, có bậc lên. có trụ biểu cho người la nhận biết
lừ xa. Từ diròng sông và dường bộ vào dốn dinh còn xa lắm, cổ khi lới
dăm trăm mét. Vậy mà khi qua dường ấv. người ta dều dã phái trông theo
mốc bia căm ỏ hai dầu dất của dinh mà khuynh cái, hạ mã. nghĩa là di
ngựa thì phai xuống ngựa, dội nón thì phái nga nón và cúi dầu xuống mà
di. Sự tôn nghiêm dược gia tàng tới mức ấy.
Cống giữa ở ngoài của dinh luôn luôn đóng, chi những ngày đại lễ
mói mó. Ngày thường hay ngày sóc vọng, người ta di vào phái dùng cứa
bcm. khiến ai nấy có cám tương như thần ngồi ở hậu cung của dinh thật.
Người bước qua cổng rối. nhìn thấy ngôi dinh còn hun hút ở xa, có
hình phong chấn và che chính giữa. Mỗi bước tiến của ngu’ời Vcào gần lại
thấy cổ một con mát quan sát của thán giữa cái im lặng mênh mang mà
cây cối âm u. làm cho thêm rùng rợn.
Cũng có khi dinh đirọc xây dựng trên giồng dất cao dê cho người lừ
xa di lên dán dần và ngước mát lên thấy mái dinh in trên nén trời mây.
Vói những nét chính dã kê. dinh Icàng dã dạt dược mục tiêu của kiến
trúc khi xây dựng một noi thò lự là sự tôn nghiêm và sự thiêng liêng vậy.

Q l \ M ỏ CÌJ,\ ĐÌNH
V I tính cách da dụng của nó, như nhận xét dcã dẫn ở trên nên trừ
những làng nghèo, muôn cũng không dược, còn các làng giầu và sẩn dất
rộng người dông, bao giò dinh cũng dược kàm thật lớn. Ngoài phấn thò tự

208