Page 185 - Việt NamVăn Minh Sử

Cuộc tiến đánh dẫu với lực lượmỉ chênh lệch cũng không phải việc
dề dàng gì. Cứ để ý xem việc quân Hán phải dợi dến 2 nãm, sau khi Tò
Định bị đánh đuổi, mới được dem qua dê dôi phó với Hai Bà, ta cũng
nhận thấy vua Hán Quang Vũ dã phải thận trọng tìm người như thế nào.
Chắc hẳn Mã Viện còn bận di dánh dẹp ở đâu dó, mà giao cho tướng
khác cầm quyền nguyên soái, nhà vua sợ lỡ lại thua thì nhục nữa. nên
hoãn chuyện cât quân dê chờ Mã Viện.
Trong thời gian chờ dợi này, ta lấy làm lạ rằng sao khống thấy Bà
Trưng cho sứ di điều dinh nổi khéo để tránh can qua, cũng không thấv
bên kia cho sứ sang dể hạch sách trách mắng gì. Chỉ thấy việc tiến quân
qua đánh thôi. Có lẽ cũng có, nhưng thê lực của Tô Định trong triều dinh
nhà Hán có thê đã lón lăm, nên các lỏi lầm của hán dược che đậy hêV' sứ
dến nơi cũng bị ngăn lại không cho vào chầu thiên tử, cổ khi còn bị hại
nũa là khác, nên thiên tử chi một mực cho quân di dánh trá thù.
Theo thánh tích ở dén thờ Thánh Thiên Công Chúa*’* xã Ngọc Lâm,
tinh Bắc Giang thì khi tháy quân Đông Hán tràn vào bờ cõi, một nữ tướng
cúa Hai Bcà là Thánh Thiên Cóng Chúa dem quân giao chiến ba bốn trận,
giết được hơn một ngàn quàn giặc. Hán binh phái lui sang vùng Bác
Giang, bieu tấu về Hán Đê xin binh tiếp viện.

nước ihuý triều lúc dó còn Iràn vào đên trung châu. Mã Viện hành quàn theo
dọc sôníỉ tio ý dịnh liên lạc vứi các thuyền chiên, rồi cùng tiến dến Mè Linh là kinh
dỏ cùa Bà Trưng và Tây Lý là một càn cứ giữa Hà Nội và Sơn Tây. (Tâv Lý là
huyện thường gọi là Tãv Vu). Hình như sau dó xét liên sáu quá bất lợi, quán Đôns
Hán lại rút ra hoặc t)ị dánh bật ra vì quán Hai Bà khi ấy dánh rất hãng. Tronu I l'ic
này Làu thuyền tướne quân Đoàn Chí bị bệnh chết. Ọuân Mã Viện licn lui về Lãne
Bạc gan 'Hen Du Sơn. Nang hạ dã sang, quàn 1 au háu hết mẹt nhọc do khõim khí oi
á, nặng né sinh bệnh lật. Có lần Mã Viện viết thư về nhà nói rảiiíi cái nóim cúa
Giao Chi là cái nóng hun mây cháy đá và khí dộc bốc dưới sình lèn dã khiến quạ
đưong bay phái rứt xuống mà chết.
Cấm quyền dại tướng như y mà cũng có phen nán lòng. Y nhớ lời cm họ Sa Dli nói:
Thà làm chức quan nhỏ (trung án) còn hơn giữ dịa vị I(')I1 dế cực lãm than (Phú quí
tràng trung dị bạch dầu).
Các sách sứ cùa Trung Hoa ớ dời sau mới nói rõ hêt:
ỉlậii Hán Thư viêì: Trưng Trắc là con quan Lạc tướng huyện Mẽ Linh gá làm vợ
Thi Sách người huyện Châu Dièn, Trưng Trắc là người rãt hùng dũng. Thái thú Tô
Định bắt buộc phép lác. Trưng Trắc oán giận nôn làm phan.
Việi Kiên Thư vict; Trưng Trắc là vợ Thi Sách, người rất hừng dũng. Thái thú Giao
Chi là Tô Định tham lam, dộc ác, bắt buộc luật pháp, Trung Trắc giận, cùng em
Trưng Nhị làm phán.
Do [Tạm Văn Sơn dần trong Việí SửTâii Biên (tr. 17.5)
194