Page 188 - Việt NamVăn Minh Sử

Nuuvèn sai Ngột Lương saníz hỏi cõi cũ đổna trự"’. Ày là một cách
hỏi đê làm nhục, đc nhăc lại cái nhục cũ, mục đích chính là khiêu
khích, nếu vua quan khỏnỉĩ chịu dẫn đi xem thì mượn có cho quân
đánh níĩay. mà nếu nhún nhườno chịu đưa đi tìm thì nhân cớ hội xem
xét bình tình Vcà sự phòim vệ ra sao đê về háo cáo. (Năm 1284 thì
quân Nsuyên sang xâm lãng luróc ta).
Cái cọt này khònư phai là cột ranh giới nêm không khi Iicào lại dựng
ỏ’ nơi héo lánh ngoài biên"’. Nổ là eái cột ổ nhục thì Mã Viện phái dựng
nó ở giCra nơi thị tứ dónsí 112,001 qua lại, cho hàns ngày ai nấy đểu phải
nhìn thấy. Tâì nhiên di tích phái còn ở ngay vìimi Bạch Hạc Mé Linh. Nếu
la có diều kiện thì tìm ở đâ)' may ra sẽ 2ặp.

Vua Trần sai Lê Kính Phụ di hội khán. Kính Phụ nói chỗ Vân Nam lập đồng trụ
vì dã lâu năm, lạc mất không rõ chỗ nào. Sau việc này bó di. {Khăm Định Việt sử
Chính Bicn q.7 lờ 14b)
Đào Duy Anh phỏng doán cV núi Lam Thành hay núi dồng trụ thuộc Nghệ An
theo sự ghi chép của các sách Ní!,ô Liic và Tn\ Thư.
Lĩnh Niiơại Đại Đáp ghi là ớ Lâm Âp. Cũna có thuyết nói cột dồnsz ớ Khăm Châu
về phía Tây có núi Phân Mao là ranh giới giữ la và Tàu.
VÚIÌ Đùi Loại Níỉữcúii Lô Quý Đôn cũng nói dồng trụ ở Lâm Âp.
Có naười lại cho là ở Quám: Ngãi. Phú Yên.
Tâì cá dổLi bị lạc hướng vì yên chí nó là cái trụ biên giứi. Tát cá vì sòng xa cái thòi
ấv quá nén không cảm Ihôim dược cái dau của người thời ây. Cái dau trông thấy nó
lấy trống dồng là vật tôi thiêng liêng cúa mình, rồi dó đập nát ra trước mát mình,
doạn bỏ vào lò nấu thành con ngựa và thành cái cột á'y.
197