Page 178 - Việt NamVăn Minh Sử

lợi như nhĩmư quà biếu thì cũníỉ khôiiíỉ phái một sự bóc lột dân. Và giữa
dãn vứi qiiý lộc sốntỊ troim cùng một lànsỉ. lại còn có liên hệ họ hàng xa
gấn nữa.
Đối với chính qiiyén ở ngoài, quý lộc thay mặt dân đi giao thiệp, vì
quyổn lợi chung của dân nhiều hơn là quyền lợi của riêng mình. Cho nôn
giữa hai lớp người ấy dã không cỏ mâu thuẫn quyền lợi vật chất.
Đời vua Hùng dã có quy chê ây. Qua dời Thục vẫn giữ như thố. Đến
dừi rriộư cũng lại thế, cho dến dầu dời Bác thuộc này.

C Á C QUAN LẠI CÌIA HÁN 1 R lỂ ll

Theo Việt Nam sử Lược của Trần Trọng Kim thì "^Qiian thứ'sứ
trước íiân cả là nm((')i riiạch Dái dỏm’ phú trị ờ Loiìị’ Uxên. Có sách chép
là phú trị tlìuớ â\’ dóm> ở Lũ mị Khê, thuộc phủ Thiiận Thành (Bắc Ninh)
hâv g/V'/’
“7'ừ’ dt)’! Yiia Vũ Đế cho dến hết dời Tây Hán khóny thđv sử nói í>ì
dếỉì dđt Giao Chỉ nữa. Mãi dèn núm Kỷ sửit (29) là năm Kiến Võ thứ 5
dời vna Qnaiìí’ Vũ nhà ĐóníỊ Hán thì mới thấy chép rằng thứ sứ Giao Chi
tà Đặm> Nhượnịị sai sử vê cổng nhà Hán". Trần Trọng Kim giái thích
tiếp; "Bới vì khi Viíomt Mãm’ cưóp níỊcn nhà Hán, bọn Đặng Nhượm>,
Tích Qnang vù Đồ Mạc ớ Giao Chỉ íỊÌri' châu quận không chịu phục
Vương Mãng. Đến khi vua Quang Vũ trung hưng lên, bọn Đậng Nhượng
mới .sai sứ \'è tricu cõng".
Việc này gây chơ người học sứ nhiều thác mắc. Vũ Đê băng hà nãm
98 tr. CN. Cho dù Vương Mãng tiếm vị khiên các thứ sử, thái thú Giao
Chí không phục và không chịu dâng cống vật về thì việc ấy cũng chi có
thê xáy ra từ năm Vương Mãng liếm vị là năm thứ 8 s. CN. Còn vé trước,
lừ năm -98 dến năm 8 là 106 năm, không thấy sử chép gì dến dất Giao
Chi cá. Hán không phai tại cổ Vương Mring. Giao Chỉ nhỏ nhoi quá,
không dáng cho triều dinh quan lâm chăng? Không phái. Có lý nào một
món thâu dã thành nền nếp 1.? năm, mà rồi người ta lại quên đi dễ dàng
như thế. Đúng rằng các con cháu kế vị Vũ Đế dã chỉ là những hôn quân
ngu muội, có thể chỉ biết ãn chơi"'. Nhưng các quan lại trong Iricu dối
với các món thu ấy đã khổng khi nàơ chịu quèn cả. Họ nhớ và chắc chán
là họ dã làm cái việc ăn chặn của vua nữa, dể ngoài thì che chở cho các
thái thú cứ việc hàng năm gửi cống phẩm và thuế về, còn trong thì úp mở

Như Tuyên Đế (8.S-60 tr. CN) đã yếu kém đến nỗi bị rợ Hồ xâm lăng, không đú
binh lưứng chổng lại, phái đem vợ là Chiêu Quân đi cống Hồ để xin bãi binh.
187