Page 174 - Việt NamVăn Minh Sử

triéu chi cán bièì có họ, mọi việc đều cứ ớ họ, rồi họ sẽ về đốc Ihúc dân ra
sao mặc họ. Họ được quyền thê tập như các quan Lang ngày nay.
Nhưng dán dần cliính sách cai trị ấy nghiệt ngã hơn lên. Những tài
nguyên thiên nhiên cũng dược thu vét mỗi ngày một nhiều hơn, vừa là
công phám de nộp vào kho cho vua, vừa là những quà biếu các quan triều
dè nhừ che chứ, vừa lại là của riêng cho các Thứ sử, Thái thú, nên không
biết dến dâu là chừng hạn. Thcm những việc xây thành, đáp luỳ, đắp
dường, dựng làu dài doanh trại cũng nay ra râì nhiều. Tất cả đều dập vào
dâu dán. qua trung gian cúa các Lạc háu, Lạc tướng cũ. Chưa nổi dến
Ihuc riêng khác cho các hàng quý tộc bản xứ ấy.

( ìl ỔN(Ỉ M A Y CAI TRỊ
Mỗi quận có một quan Thái thú Vcà một viên quận thừa thay thê
Thái thú khi nhiều việc. Chung quanh Thái thú có các Duyên sử chia ra
các Tào là các phòng giấy. Mỗi Tào có một số Thư tá (thư kv) chuyên
việc giây tờ bám báo.
Cạnh Thái thú có một quan chức Đô uý chỉ huy một quân sô' dồn trú
dè coi giữ trật lự.
Còn trên Thái thú tì có quan Thứ sử. cứ tháng 8, bắt dầu di kinh lý
cức huyện trong quận rồi dấu năm về Kinh trình bày mọi việc.
Mỗi quận như vậy có nhiồu huyện. Theo Hán ThưDịa L\ Chí thì:
(ỉiao Chỉ: gồm 92.440 nhà. 746.217 người chia thành 10 huyện là;
Liên Lâu, An Định, Câu Lâu. Mê Linh, Khu Lương. Bác Đại, Tây Vu.
Long Diên. Giao Chỉ. Trị sở quận là ở thành Mè Linh nay là làng Hạ Lôi
tinh Phúc Yên.
Cửu Chân: gồm 35.753 nhà, 166.013 người, chia thành 7 huyện:
Tư Phố, Cư Phong, Đò Lung. Hàm Hoan, Võ Thiết, Cửu Chân. Trị sở
quận có lõ là làng Đồng Sơn gần Hàm Rồng.
Nhật Nam: gồm 15.460 nhà, 69.485 người, chia thành 5 huyện là
Chu Ngỏ. Ty Cảnh. Lộ Dung, Tày Quyển, Tượng Lâm. Trị sở quận có lẽ
ớ Tây Quyổn, nơi sau này Lâm Âp dựng thành Khu Túc.
Mỗi huyện như vậy được dáp thành luỹ kiên cố, baơ gồm mẩy làng ở
bên trong, nôn có lẽ vì vậy người ta gọi là thành ở đời Hai Bà Trưng. Đó là
thành thị. iKíi tập trung sự buôn bán trong mỗi huyện, còn xung quanh là
các làng của nông dân, có các hàng quý tộc cũ làm các ông làng dể cai trị.

NỔN(Ỉ DÂN VÀ TH Ị DÂN
Theo lơ chức hcành chính như vậy, dân chúng tự nhiên chia ra thành
nông dàn và thị dân.
183