Page 175 - Việt NamVăn Minh Sử
P. 175
Thị dân tụ lại ở trong huyện ly buôn bán và ở lần với người Trung
Hoa nên tiến bộ hơn và lai giống cũng nhanh hơn. Nông dán thì vẫn âm
thầm sống trong làng, nhưng phu phen tạp dịch và sưu thuế nhiều, thấy
cực khố hơn thị dân.
Tuy nhiên, cả nông dàn lẫn thị dân đều không biết gì ve nhũng biến cô
chính trị xảy ra mà cũng không hề tham dự một phần nào cả. Họ chỉ biết
theo lệnh của các ông làng bảo đâu làm dấy. Thời Triệu cĩing dã thế. Thời
thuộc Hán này cũng lại thế.
NHITN(ỉ t ồ i n h â n T R lIN r, QUỐC
Năm 231, Tiết Tông có tờ sớ dâng lên vua Ngỏ Hoàng Võ, kể việc
dời trước như sau:
Hiểu Vi7'’ tru Lữ Gia, khai Củìi quận, thiết Giao Chỉ thứ sử, tv TruiỉíỊ
Quốc tội nhàn, tạp cu' kỲ í>ian, são sử học tlur, tổ' thôni> lễ hoá. (Vua Hiếu Vũ
í>iết Lữ Gia, chia nước Việt lùm 9 quận, ílặt ra quan thứ sử quận Giao Chỉ.
Từ dó nlìữníỊ tội nhân ỞTrunịị Quốc chạy sam>, à lẫn với dân Ịịian dạv học
sử.sách và phổ thôn í> phony tục lề tìoá của Trung Quốc)
Những tội nhân bị dày đi xa lại biết chữ dế dạy học thì hắn không
phai những bọn trộm cắp vô học, phạm khinh tội mà là những người
phạm trọng tội, hoặc những nho sĩ bất đắc chí, chán ghét chiến tranh, bất
mãn về chế độ và chống đối chính cỊuyền.
Họ bất mãn và chống đối Hán triều vì chế độ thuô và vì phải đi lính
liên miên.
Nguyền Đống Chi trong Việt Nam c ổ Văn Học sử (tr.ỉ54) đã ghi:
Đời Hán ban dầu thuếdiền chỉ thâu I phần 15 hoa lợi. Đến dời Văn Đế
tha hết thuếruộniị hơn 10 năm. Vua Cảnh Đế thâu 1 phần ha mươi, sau
theo dó lùm lệ. Đời Linh Đế giá thuếruộm> mỗi mcĩu 10 dồiìíỊ íỉọi lủ tiền
tu cung. Ngoài ra lại còn khẩu phú vù canh phú; dân từ 15 dển 5Ố tuổi
mối người mỗi năm phải nộp tiền 120 dồng, thuế ấv gọi lù khẩu tiền.
Ngirờị dân 23 tuổi trà lổn mỗi năm cũm> phải XUIÌÍ’ làm lính một thání> v à
làm việc binh nhung ba ngàv. Không muốn lùm lính thì th ế2000 dổmị,
không binh nhung thì thế tiền 300, tiền ấy gọi lù canh phú.
Dân chúng phải gánh chịu những thuê khoán như vậy đã thật quá
nặng nề. Nhưng đến vụ tòng chinh de vua và các tướng đem đi đánh dẹp
các nơi thì lại càng khổ cực hơn nữa.
Tức là Vua Hán Võ Đế. Các vua nhà Táy Hán đều dùng chữ Hiếu đê trước tên.
184
