Page 87 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

Thuế điền thổ

Thuế điền thổ cũng như thuê đinh đã lập lệ từ triều
Lý. Vua Lý Thái Tổ (1010-1028) định các thứ thuê
ruộng, thuế đầm, thuế ao, thuê đất trồng dâu và bãi
phù sa. Đòi Trần Thái Tôn (1242) định lệ mỗi mẫu
ruộng tư phải đóng thuê 100 thăng lúa, còn ruộng công
thì đóng nặng hơn. Đòi Hồng Đức nhà Lê, thuê ruộng
đất và bãi dâu đã bắt đầu chia mỗi thứ làm ba hạng,
tùy theo nơi tốt nơi xấu, nhưng không rõ cách trưng thu
thê nào.
Năm Cảnh Trị thứ hai (Lê Huyền Tôn 1664) sửa lại
lệ thuế, đánh thuê đất công thổ nhất đẳng mỗi mẫu 1
quan, nhị đẳng mỗi mẫu 8 tiền, tam đẳng mỗi mẫu 6
tiền. Thuế nộp bằng lúa đòi trước, bây giờ có thể nộp
bằng tiền, cứ 100 thăng là 3 quan.
Năm Cảnh Trị thứ tám (1670) lại sửa ngạch thuê
điền thổ, chia mỗi thứ đất ruộng công làm ba đẳng có
thể đóng thuế bằng lúa hay bằng tiền, còn ruộng tư thì
được miễn thuế, ông Phan Huy Chú, trong sách Lịch
triều Hiến chương, cho rằng chế độ thu thuế đời ấy rất
là rõ ràng chu đáo và khoan hồng cho nên nhân dân đều
vui nghề làm ruộng mà trong nưốc được thái bình.
Năm Bảo Thái thứ 4, chúa Trịnh Cương định lại các
ngạch thuê^^\ chia ruộng công ra làm hai hạng: ruộng
một mùa và hai mùa, mỗi hạng phải nộp thuế bằng lúa
và tiền. Ruộng dâu thì phải nộp thuê một nửa bằng
tiền, một nửa bằng tơ.

' Ba ngạch: Tô, dung, điệu (xem mục Thuế đinh ỏ trên).
89