Page 326 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

thuật bí truyền xưa nay không lọt ra ngoài phạm vi một
họ. Vì cá nhân không có quyền lợi và địa vị độc lập,
người ta chỉ biết, gần thì có gia đình, xa thì có làng mạc,
cho nên rời gia đình và làng mạc ra thì ngưòi ta thất
cước ngay. Nhà nước đốỉ vói dân cũng không biết đến cá
nhân mà chỉ biết có gia đình làng mạc, cho nên con em
phạm tội thì cả họ phải chịu liên đới trách nhiệm^'\ mà
việc quan và thuế má thì Nhà nước mặc xã thôn phải lo
liệu cho xong.
Tóm lại, ỏ xã hội ta cá nhân chìm đắm ở trong gia tộc
cho nên nhất thiết những luân lý đạo đức, chê độ văn
vật, chính trị pháp luật đều lấy gia tộc chủ nghĩa làm
gôc^^^
Từ xưa đến nay xã hội tuy trải nhiều lần dời đổi,
nhưng cái cơ sở kinh tế vẫn là nông nghiệp, cho nên gia
tộc chủ nghĩa vẫn là nguyên tô" trọng yếu của xã hội.
Song ta nên biết rằng gia tộc chủ nghĩa ở Trung Quốc
truyền sang ta đã, vì tính tình dân ta và hoàn cảnh
nưóc ta mà suy đi ít nhiều, như về địa vị của con cái và
địa vị của đàn bà con gái, thì luân lý Trung Quốc rất là
tàn nhẫn mà pháp luật và phong tục nước ta thì thể tất
nhân tình hơn. Vậy ta có thể nói rằng gia tộc chủ nghĩa
của ta, tuy vốn bắt chước của Tàu mà tựu trung vẫn có
tính cách đặc biệt vậy.
Ta theo gia tộc chủ nghĩa, trong họ hàng bà con ở vối
nhau chỉ lấy cảm tình mà đốỉ đãi. "Có dư thì bỏ vào họ,

Phụ huynh bất năng cấm ưâc tử đệ - Hình tru di tam tộc.
Mạnh tử nói: "Thiên hạ chi bản tại quốc, quốc chi bản tại gia: Gốc của
thiên hạ là nưốc, gốc của nưâc là nhà" - Đại học nói: "Dục trị kỳ quốc giả,
tiên tề kỳ gia". Muốn trị nưốc trưóc phải trị nhà.

328