Page 323 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

phụ quyền và chê độ chính trị thống nhất. Từ đó phàm
phong tục, lễ giáo, tôn giáo, nghệ thuật, văn tự, học
thuật, cái gì cũng theo kiểu mẫu của nước Tàu, cho nên
đến thê kỷ thứ 10, khi dân ta đã gây dựng được nền độc
lập thì đã xa hẳn văn hóa nguyên thủy mà theo văn hóa
Trung Hoa rồi.
Văn hóa Trung Hoa sở dĩ truyền bá sang nước ta
thuận tiện cho đến đồng hóa đưỢc cả dân tộc ta, một là
vì xã hội ta cũng sinh hoạt trên cơ sở nông nghiệp như
xã hội Trung Hoa, hai là vì khi ta tiếp xúc với Trung
Hoa, văn hóa họ đã phát triển rực rỡ mà văn hóa ta thì
rất chất phác thấp hèn. Song không phải tổ tiên ta xưa
chỉ có một điều là đem hết thảy văn hóa Trung Hoa
sang nưóc ta, rồi dân tộc ta dần dần biến hóa thành
người Tàu cả. Sự thực không phải là đơn giản như vậy.
ơ đòi Bắc thuộc người Tàu vẫn dùng chính sách đồng
hóa đốỉ vói ta, nhưng vì ta ở xa nơi văn hóa trung tâm
nên những điều ta học của Tàu đã vì đường xa mà sai
bản tướng, sau lại vì cần thích ứng với hoàn cảnh mới
mà biến cải đi nữa. Từ khi nước ta độc lập, cái gốc văn
hóa ấy phát triển một mình, không phải ỏ trong phạm
vi áp chê của Trung Hoa nữa mà lại ở trong tình th ế đốỉ
kháng với họ, cho nên đến cuốỉ thế kỷ 19, ta có thể nói
rằng văn hóa ta tuy nguồn gốc là Tàu mà đã tự gây
dựng được tư cách riêng để tồn tại mình được.

*
* *

325