Page 307 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương
P. 307
sách Việt sử thế chí và Việt sử cương mục.
Những sách ấy ngày nay không còn, vì trong thòi kỳ
nội thuộc Minh, quân Minh thu cả đem về Kim Lăng.
Sang triều Lê thì những sách sử học có tiếng là Đại
Việt sử ký toàn thư của Ngô Sĩ Liên, Đại Việt thông
giám của Vũ Quỳnh, Đại Việt thông giám tổng luận của
Lê Trung, Việt sử toàn thứ của Phạm Công Trứ, Quốc
sử thực lục của Nguyễn Quí Đức, Đại Việt thông sử của
Lê Quí Đôn. Sang triều Nguyễn thì có bộ Khâm định
Việt sử cương mục thông giám, Thực lục, Đại nam liệt
truyện của Quốc sử quán, và Lịch triều hiến chương của
Phan Huy Chú.
Sử học tuy đời nào cũng có, song xét ra thì các sách
sử ấy chỉ chép những việc chính trị hưng suy của quốc
triều chứ không chép đến phong tục và sinh hoạt của
nhân dân, cho nên khó bằng vào đó mà biết được tình
trạng xã hội các đời trước. Một điều sỏ đoản của sử học
cũ của ta là sách quốc sử thì chép theo lốỉ biên niên, còn
sách liệt truyện thì chỉ chép sử trạng về khoa mục và lý
lịch hoạn đồ, cho nên tính tình tập quán cùng sự sinh
hoạt hàng ngày có ảnh hưởng thế nào đến sự nghiệp của
các nhân vật lịch sử, ta không thể biết được.
Địa dư học, nước ta lại có sớm hơn sử học nữa. Đời Lý
vua Anh Tôn (1138-1175) nhân đi chơi xem sơn xuyên
và quan sát dân tình sinh hoạt trong nưóc, rồi sai quan
làm quyển địa đồ, tiếc sách ấy ngày nay không thấy.
Đời Trần có sách An Nam chí lược của Lê Tắc làm ở
Trung Quôc hiện nay trường Viễn đông bác cổ đã dịch
ra Pháp văn. Khi Lê Lợi đánh dẹp được quân Minh,
Nguyễn Trãi dâng sách An Nam vũ cống. Đời Lê Thái
Tôn, vua sai các quan địa phương xem xét sơn xuyên
309
